زخم معده چیست و برای سالمندان مبتلا به زخم معده چه باید کرد؟

به ضایعات و زخم های دردناک در سطح داخلی معده یا اثنی عشر (ابتدای روده کوچک) که به دلیل اختلال در ترشح اسید معده ایجاد می شود، زخم معده می گویند. این عارضه هر ساله تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان را درگیر کرده و مشکلات زیادی را برای آنان به وجود می آورد. عوامل مختلفی در ایجاد زخم معده دخیل هستند. مهم ترین و اصلی ترین عامل بیماری، باکتری هلیکوباکتر می باشد که با ورود به دهان و سپس سیستم گوارشی، به مخاط معده آسیب وارد می کند. در نتیجه بخشی از مقاومت مخاط از بین رفته و در برابر اسید معده آسیب پذیر می شود. علاوه بر این باکتری، مصرف خودسرانه برخی داروها بدون مشورت پزشک، در ایجاد این عارضه بی تاثیر نیست. زخم معده علائم مشخصی دارد که شاخص ترین آن درد معده می باشد. این درد بیشتر در زمانی که معده خالی می باشد مثلا نیمه شب یا بین وعده های غذایی دیده می شود. در این زمان ترشح اسید معده به مخاط معده آسیب وارد می کند و علاوه بر ایجاد درد موجب سوزش سر دل نیز می شود. در این حالت زخم در مراحل ابتدایی بوده و در صورت مراجعه به پزشک، درمان آن ساده تر است. با پیشرفت زخم معده علاوه بر علائم ذکر شده فرد دچار تهوع و استفراغ نیز می شود که دلیل آن انسداد گوارشی به دلیل زخم های معده می باشد. اگر زخم ها در این مرحله مورد مراقبت و توجه قرار نگیرند، امکان خونریزی زخم ها فراهم شده و این خون توسط معده هضم و سیاه رنگ می شود. گاهی این خون به شکل استفراغ خونی خود را نشان داده و گاهی موجب سیاه شدن رنگ مدفوع می گردد. این دو علامت زخم معده بسیار هشدار دهنده هستند و در صورت مشاهده حتما باید به پزشک مراجعه کرد. در غیر این صورت زخم ها عمیق و عمیق تر شده تا در دیواره معده و روده به سوراخ تبدیل شود. در این مرحله اسید معده از سوراخ ها خارج و موجب ایجاد مشکلات جدی و برخی بدخیمی ها مثل سرطان معده و دردهای ناگهانی، سخت و طولانی می شود. احساس سیری و سنگینی در معده و همچنین کاهش وزن زیاد در زمان کوتاه نیز از سایر علائم این عارضه می باشند.

ابتلا به زخم معده بیشتر در بزرگسالان دیده می شود ولی افراد سالمند، افرادی که سبک زندگی سالمی نداشته و از دخانیات استفاده می کنند و همچنین افرادی که زندگی پر استرسی دارند بیشتر در معرض این عارضه هستند.

پیشنهاد می‌شود که در صورت بروز این بیماری در سالمندان حتما از یک پرستار سالمند استفاده شود تا نگهداری و مراقبت از سالمند را بر عهده بگیرد. پرستار سالمند داروی شخص سالمند را در زمان معین به او می‌دهد. مراجعه و ویزیت توسط پزشک را یاد آوری می‌کند و از همه مهم تر با طبخ غذاهای سالم و مفید به درمان سریع تر این بیماری کمک شایانی خواهد کرد.

از آنجایی که خانواده‌های امروزی همگی مشغول کار در بیرون از منزل هستند، لذا بهره گیری از یک پرستار سالمند مجرب و متخصص می‌تواند کمک زیادی به خانواده کند.

درمان

اولین قدم برای درمان بیماری برطرف کردن عامل ایجاد کننده آن است. مثلا اگر باکتری عامل ایجاد بیماری باشد پزشک با تجویز آنتی بیوتیک درمان را آغاز می کند. همچنین داروهایی برای کنترل درد (داروهای کاهنده میزان اسید معده) نیز برای بیمار تجویز می شود. اگر وضعیت بیمار حاد باشد و به درمان دارویی جوابگو نباشد، روش های آندوسکوپی و جراحی برای ترمیم زخم ها مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین وظیفه بیمار جهت بهبودی، رعایت رژیم غذایی مناسب می باشد. پزشکان به این بیماران توصیه می کنند تا معده خالی نباشد و حجم غذای مصرفی کمتر و تعداد وعده ها بیشتر شود. دور بودن از محیط های پر استرس و اجتناب از نگرانی و ناراحتی نیز در روند بهبودی بسیار تاثیرگذار است. علاوه بر این برخی مواد غذایی مثل غذاهای اسیدی و ترش، غذاهای شور، غذاها و نوشیدنی های داغ یا گازدار، چای، قهوه، گوشت قرمز نیز کمتر مورد استفاده قرار گیرد. استعمال دخانیات و مصرف الکل باید از برنامه روزانه حذف شود. رعایت اصول بهداشتی زمان خوردن و آشامیدن نیز بسیار مهم می باشد. لازم به ذکر است که این افراد از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کنند و در مورد مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنند.