بیماری های شایع چشم در سالمندان( بخش اول )

با افزایش سن، چشم های ما دستخوش تغییراتی می شود؛ مثلا انعطاف پذیری بخش هایی از آن کاهش پیدا می کند و در نتیجه ما نمی توانیم به خوبی روی فاصله های نزدیک متمرکز شویم. گاهی سلول های درون مایع زجاجیه چشم به صورت توده هایی درمی آیند که باعث ایجاد احساس مگس پران در میدان دیدمان می شود…

بیماری های چشمی مربوط به سن شامل ۴ بیماری عمده اند: آب سیاه (گلوکوم)، آب مروارید (کاتاراکت)، تحلیل لکه زرد مربوط به سن و اختلال شبکه مربوط به دیابت. این ۴ بیماری ممکن است بدون سرو صدا در طول دوران سالمندی شما پیشرفت کنند و بینایی شما را مورد تهدید قرار دهند. افراد ۶۵ سال به بالا، بیشتر در معرض این بیماری ها هستند. با این حال، توجه دقیق به سلامت چشم ها و معاینه های منظم آنها می تواند به شما کمک کند تا بینایی خود را در سنین بالا حفظ کنید. به خصوص که در سنین بالا توانایی انجام مستقل کارها برای فرد اهمیت پیدا می کند و بینایی صحیح در این زمینه نقشی کلیدی دارد.

اینجا برخی مشکلات شایع بینایی در دوران سالمندی را با هم مرور می کنیم.

۱) آب سیاه یا گلوکوم: آب سیاه یا گلوکوم می تواند به عصب بینایی چشم شما آسیب بزند. دید خوب به سلامت عصب بینایی وابسته است. چشم دارای سیستم زهکشی مایع است. مایع شفاف (زلالیه) به طور منظم به اتاقک جلویی چشم وارد و از آن خارج می شود و بافت های مجاور را تغذیه می کند و فشار درون چشم را در حد طبیعی برای هر فرد نگه می دارد.

اما در شایع ترین نوع گلوکوم که «گلوکوم زاویه بسته» نامیده می شود، به دلایل نامعلومی، این زهکشی مایع مختل می شود و مایع نمی تواند به درستی از اتاقک جلویی چشم خارج شود. تجمع مایع در این ناحیه باعث می شود که فشار درون چشم بالا برود و عصب بینایی آسیب ببیند. این فشار را باید پایین آورد و کنترل کرد؛ یا با قطر ه های چشمی یا با داروهای خوراکی یا با جراحی. به این ترتیب، از آسیب عصب بینایی جلوگیری و به حفظ بینایی کمک می شود.

گلوکوم یکی از علل شایع نابینایی در بزرگسالان است. مشکل این است که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری از وجود آن خبری ندارند. در ابتدا افراد دچار گلوکوم ممکن است شروع به از دست دادن دید محیطی یا کناری کنند. با اینکه این وضعیت از این لحاظ خوب است که ما کمتر از دید محیطی مان استفاده می کنیم اما از طرف دیگر باعث می شود که بدون اینکه فرد متوجه از دست رفتن بینایی اش شود، بیماری با سرعت کم یا زیاد پیشرفت کند و تنها هنگامی اختلال بینایی برای فرد مشخص شود که دید مرکزی اش را هم از دست داده است. به خاطر این سیر پنهانی، گولوکوم را «دزد شب» می نامند.

ممکن است اولین نشانه های گلوکوم در حین یک معاینه چشم کشف شوند. در این معاینه، پزشک، مردمک های شما را با ریختن قطره، گشاد می کند و به این ترتیب می تواند بخش عقبی چشم (شبکیه) را بررسی کند.

۲) آب مروارید یا کاتاراکت: یکی از اختلالات چشمی در سنین بالا که ممکن است نشانه هشداردهنده چندانی نداشته باشد، کدر شدن عدسی چشم شماست که به آن آب مروارید یا کاتاراکت می گویند. عدسی چشم از آب و پروتئین ساخته شده است. این پروتئین ها طوری قرار گرفته اند که شفاف هستند و نور می تواند به راحتی از میانشان بگذرد و روی شبکیه (پرده حساس عقب چشم) متمرکز شود. اگر مولکول های پروتئینی عدسی به صورت توده های به هم چسبیده درآیند، کدر شدن عدسی از یک ناحیه کوچک آن آغاز می شود. با گذشت زمان، این توده کدر پروتئینی بزرگ تر می شود و دید را برای شما مشکل تر می کند.

کاتاراکت نیز مانند گلوکوم، بدون درد است. اغلب افراد مبتلا به کاتاراکت با شکایت از درخشندگی ناراحت کننده نور به پزشک مراجعه می کنند. هنگامی که نور های درخشان به چشم این افراد می افتد، بینایی شان به طور مشخصی افت می کند. همچنین رنگ ها ممکن است محو به نظر برسند و فرد ممکن است نیاز به تعویض نمره عینک یا لنز تماسی داشته باشد.

جالب این است که افراد مبتلا به آب مروارید ممکن است برای خواندن نیاز به نور اضافی داشته باشند. اگر کاتاراکت بدتر شود، لازم است با جراحی، عدسی کدرشده خارج شود و با یک لنز مصنوعی جایگزین شود. علاوه بر افزایش سن، عوامل دیگری نیز وجود دارند که فرد را در معرض خطر بیشتر کاتاراکت قرار می دهند؛ از جمله سابقه ارثی، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، قرارگیری درازمدت در معرض اشعه ماورای بنفش خورشید، برخی از داروها و بیماری هایی مانند دیابت.

کاتاراکت یا آب مروارید، شایع ترین علت کاهش بینایی در جهان است اما خوشبختانه با درمان، می توان آن را برطرف کرد. برداشتن عدسی کدرشده مبتلایان به کاتاراکت، یکی از شایع ترین اعمال جراحی است. معمولا تنها هنگامی عدسی کدرشده را برمی دارند که افت بینایی ناشی از آن، مانع انجام فعالیت های روزمره شود.

در جراحی آب مروارید، لنز کدرشده را برمی دارند و یک عدسی دیگر به جای آن می گذارند. در حال حاضر، ۳ نوع عدسی جایگزین مورد استفاده قرار می گیرد؛ لنزهای داخل چشمی (IOL)، لنزهای تماسی و عینک کاتاراکت.