بایگانی نویسنده: مرکز درمان در منزل امداد

طبق تحقیقات و آزمایش‌هایی که دانشمندان انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که خواب مناسب و منطبق با ساعت بدن باعث خواهد شد مواد خوازائدی که در مغز تجمع یافته و برای کار کرد آن مضر است پاک‌سازی شود. به همین دلیل است که بر خواب منظم و سر ساعت تأکید بسیار شده است چراکه اگر فردی خواب منظم نداشته باشد در طول زندگی دچار مشکلات فراوانی شده و کیفیت زندگی خود را از دست خواهد داد.

همان‌طور که میدانید کم‌خوابی دچار بروز مشکلات فراوانی خواهد شد. مشکلاتی که باعث  خواهد شد مغز با سرعت بیشتری تحلیل شود و مشکلات دیگر همچون افت ظرفیت عصبی _ شناختی و آلزایمر در پی آن به وجود آید. اگر خواب فرد در طول شبانه‌روز کمتر از ۳٫۵ ساعت و یا بیشتر از ۸٫۵ ساعت باشد به ترتیب دچار مشکلات کم‌خوابی و پرخوابی هستند.

افراد در هر سنی ممکن است دچار بدخوابی شوند ولی ما قصد داریم تا خواب سالمندان را برای شما موردبررسی قرار دهیم.

انواع بدخوابی‌ها

هنگامی‌که درباره خواب سالمندان از آن‌ها سؤال پرسیده می‌شود به‌طورمعمول اکثر افراد از خواب خود شکایت دارند و از کم‌خوابی یا پرخوابی زیاد حرف می‌زنند. پزشکان با تحقیقات و مطالعاتی که روی خواب افراد دارند متوجه می‌شوند که خواب افراد مطلوب بوده و منظور سالمندان از کم‌خوابی یا پرخوابی مناسب نبودن خوابشان است. به‌طور مثال سالمندی را تصور کنید که خواب سبکی دارد، این سالمند ممکن است در طول خواب خود چندین بار از خواب برخیزد و تصور می‌کند که در طول روز اصلاً نخوابیده است. این دسته از افراد با توجه به اینکه از خواب خود شکایت دارند اما در طول روز با مشکل خوابی مواجه نشده و باانرژی بالا به انجام کارهای روزانه خود خواهند پرداخت.

این افراد برای حل مشکلات خود نیازی نیست که به تعداد دفعات زیادی نزد پزشک مراجعه کرده بلکه فقط باید به توصیه‌های ساده پزشکان عمل کرده تا خوابی راحت‌تر را تجربه کنند. اما در برخی موارد مشکلاتی از سوی سالمندان عنوان می‌شود که نشان از این است که افراد در خواب خود دچار مشکلاتی هستند که باید پیگیری‌های بیشتری از سمت پزشک صورت گیرد. اختلالات خواب در سالمندان به ۲ گروه تقسیم می‌شود بدخوابی و کژ خوابی.

بدخوابی به ۳۰ الی ۴۰ نوع اختلال و کژ خوابی نیز به ۴۰ تا ۵۰ نوع اختلال قابل‌تقسیم هستند.

اختلالات بدخوابی اصولاً به ۳ گروه عمده‌تر قابل‌تقسیم است که در ادامه برای شما بیان خواهیم کرد:

• اختلال در شروع خواب: برخی از سالمندان هنگامی‌که به رخت خواب می‌روند تا به خواب کامل روند زمان زیادی به طول می‌انجامد.
• اختلال در تداوم خواب: این نوع اختلال مربوط به سالمندانی است که پس از مدتی از خواب شب از خواب بیدار شده و دیگر توان خوابیدن را ندارند. این مورد ممکن است دلایلی همچون افسردگی را در خود داشته باشد.
• اختلال در ریتم خواب‌وبیداری: در این مورد سالمند مانند دیگر اعضای خانواده نخوابیده و در ساعاتی که بقیه بیدار هستند سالمند خواب و برعکس.

دلایل اهمیت فعالیت های بدنی در سالمندان:

با افزایش سن تغییرات بی شماری در بخش های مختلف بدن ایجاد می شود.تقریبا همه ی بخش های بدن ازجمله قلب،ریه،عضلات واستخوان ها دچار تغییرات ناشی از افزایش سن می شوند.بطور مثال ظرفیت ریه برای جذب اکسیژن کاهش می یابد.

نداشتن فعالیت بدنی منجر به تضیف عضلات (از جمله عضله قلب)،کاهش کارایی ودامنه حرکت مفاصل وپوکی استخوان می گردد،که همه این ها باعث محدود شدن فعالیت وتحرک می شود واز سوی دیگر بی تحرکی علاوه بر بیماری های جسمی ،بیماری های روانی مانند افسردگی را به دنبال دارد.مشکل دیگری که در ارتباط با بی تحرکی ایجاد می شود،عدم توانایی انجام کارهای روزانه و وابسته شدن به دیگران واز دست دادن استقلال می باشد.

عدم تحرک مهم ترین عامل ایجاد پیری زودرس است و یک راه مطمئن برای کنترل وبه تعویق انداختن عوارض پیری،تمرینات منظم بدنی می باشد.

فعالیت بدنی وتمرینات منظم در طول عمر بخصوص در سنین بالا منجر به تقویت عملکرد قلبی،ریوی،اسکلتی،عصبی وعضلانی می شود.

فعایت بدنی باعث بهبود تعادل،افزایش قدرت عضلانی،افزایش انعطاف پذیری شده هم چنین نرخ مرگ ومیر ناشی از بیماری های قلبی عروقی،سرطان روده بزرگ ،دیابت و افسردگی  را کاهش می دهد.

ورزش منظم رسوب کلسیم در داخل استخوان را افزایش می دهد درنتیجه استخوان ها محکم تر شده واز پوکی استخوان پیشگیری می شود.

قبل از شروع انجام تمرینات ورزشی با پزشک مشورت کنید واگر سال هاست که فعالیت بدنی نداشته اید تمرینات ورزشی را با تعداد کم وطول مدت کوتاه آغاز کنید وسپس به تدریج در طی چند هفته به آن بیفزایید.

قبل از انجام تمرینات ورزشی به نکات زیر توجه فرمایید:

1.با معده خالی یا بلافاصله پس از غذا خوردن ورزش نکنید.

2.از لباس و کفش ورزشی مناسب استفاده کنید.

3.در هوای آلوده ورزش نکنید.

4.همواره با خود مقداری آب داشته باشید وهر 20 دقیقه مقداری آب بنوشید.(برای جبران آب از دست رفته در اثر تعریق)

5.در هوای بسیار سرد،گرم یا مرطوب ورزش نکنید.

6.بیش از حد توان خود ورزش نکنید.

7.در صورت بیماری(مانند تب داشتن یا بدن درد)تمرینات را تا بهبودی کامل به تعویق بیندازید.

8.سعی کنید به صورت دسته جمعی ورزش کنید.

9.در صورتیکه دارویی مصرف می کنید قبل از انجام تمرینات با پزشک خود مشورت کنید.

10.در صورتیکه بیماری قلبی یا ریوی دارید از انجام تمرینات در ارتفاعات خودداری کنید.

11.اگر دچار گرفتگی عضلات شدید استراحت کنید و از کمپرس سرد استفاده کنید وعضو را اندکی بالاتر قرار دهید.

12.اگر در حین انجام تمرینات علائمی مانند:دردقفسه سینه،تهوع واستفراغ،احساس گیجی،تنگی نفس در شما ایجاد شد، فورا تمرینات را قطع کرده و به پزشک مراجعه نمایید.

13.در صورتیکه دچار شکستگی یا دررفتگی شدید سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

14.تمرینات ورزشی را در مکانی که دارای نور،تهویه وامنیت کافی باشد انجام دهید.

**بهتر است که ورزش روزانه ودر یک زمان مشخص وقبل از خوردن غذا انجام شود.برای ورزش ابتدا گرم کردن قبل،وسرد کردن پس از انجام تمرینات ضروری است زیرا این کار منجر به آمادگی بدن برای انجام تمرینات می شود وپس از ورزش نیز فرد را برای ادامه فعالیت های روزمره آماده می سازد.

سالمندان بخاطر قرار گیری در محدوده خاصی از زندگی در معرض خطر افزایش ابتلا به بیماری های مزمن،تنهایی،انزوا و عدم برخودداری از حمایت های اجتماعی بوده و به دلیل ناتوانی های جسمی و ذهنی در موارد زیادی استقلال فردی شان مورد تهدید قرار می گیرد.

مطالعات متعددی نشان داده که 80 درصد سالمندان بالاتراز65سال به انواع اختلالات جسمی وروانی مبتلا هستند.برخی از تحقیقات نیز حکایت از آن دارند که 85درصد این کسالت ها وبیماری ها در سالمندان جنبه ی روانی داشته و در نتیجه محرومیت ها وعدم ارضای نیازهای دوران پیری ایجاد می شوند. اضطراب واسترس یک مسئله شایع در دوره سالمندی است،چرا که این دوره مملواز انواع احساس کمبودها وناتوانی ها می باشد.به عبارتی دیگر سالمندان و به ویژه آنهایی که در خانه سالمندان زندگی می کنند،به علت کاهش اعتماد به نفس،کاهش فعالیت ونقص در تحرک،از دست دادن نزدیکان ودوستان، کاهش استقلال مالی وجسمی وابتلا به انواع بیماری های مزمن در معرض اضطراب واسترس بیشتری قرار دارند.

تحقیقات نشان داده که 15 درصد زنان و5 درصد مردان سالمند مبتلا به اضطراب می باشند.

بی قراری،غم واندوه،بی اشتهایی،افزایش فشار خون،افزایش بی نظمی،تپش قلب،اختلال در به یاد آوری مطالب از علائم ونشانه های اضطراب واسترس می باشند.بنابراین عدم کنترل اضطراب واسترس می تواند تاثیرات منفی بر سلامتی وبهداشت افراد بگذارد.

روش های کاهش استرس واضطراب:

1-تنفس عمیق:تنفس عمیق روش ساده ای برای فرونشاندن استرس است ومزایای زیادی برای بدن انسان دارد که از جمله آن می توان به اکسیژن رسانی به خون اشاره کرد که این امر به بیدار شدن مغز،شل شدن عضلات وآرام کردن وضعیت ذهنی منجر می شود.تنفس عمیق از این جهت مفید است که می توان آن را در همه جا و همه وقت انجام داد واثربخشی آن سریع وفوری است.

**برای این کار=در وضعیت راحتی بنشینید یا بایستید و به آرامی از طریق بینی نفس بکشید وتا 5 بشمارید بعد هوا را به آرامی از دهانتان بیرون دهید وتا8 بشمارید(این کار را چند بار تکرار کنید)

2-موسیقی:ثابت شده که موسیقی درمانی دارای مزایای زیادی از نظر سلامتی برای افرادی با شرایط خفیف(مثل اضطراب) تا حاد(مانند سرطان)است.برای مقابله با استرس موسیقی می تواند فشار خون شما را پایین بیاورد،به بدن شما آرامش بخشد وذهن شما را آرام سازد.یکی از مهم ترین مزایای موسیقی به عنوان روشی برای کاهش استرس این است که می تواند به همراه فعالیت روزانه صورت گیردو وقت خاصی را از شما نمی گیرد.برخی مواقعی که می توانید از موسیقی بهره گیرید عبارتند از:برای بیدار شدن از خواب،در حین رانندگی،به هنگام آشپزی وغذا خوردن وقبل از رفتن به رختخواب.

3-یوگا:یوگا یکی از قدیمی ترین روش های بهبودی حال خود است که تاریخچه آن به5000سال پیش بر می گردد.یوگا چند تکنیک مدیریت استرس نظیر تنفس عمیق،مدیتیشن وتصویر سازی ذهنی را ترکیب کرده وبا توجه به میزان زمان  وانرژی مورد نیاز،مزایای زیادی به ارمغان می آورد.

4-خواب کافی:از مهم ترین پدیده هایی که در دوران سالمندی تغییر می کند،خواب است و این تغییر می تواند در بسیاری از مواقع مشکل ساز باشد. به مجموعه عاداتی که به شما کمک می کند تا خواب بهتری داشته باشید بهداشت خواب گفته می شود.شما می توانید با چند اصلاح وتعدیل در شیوه زندگی خود ، کیفیت خواب را بصورت چشمگیری بهبود بخشید.اهمیت خواب در انسان بسیار بیشتر از آن چیزی است که تصور می شود.نقش خواب در حفظ سلامت جسم و روان حیاتی می باشد.(برای داشتن خواب بهتر می توانید در بخش وبلاگ خواب خوب شبانه را مطالعه فرمایید.)

زخم بستر چیست؟

زخم بستر ضایعه ای است که در اثر فشار طولانی مدت در پوست وبافت های زیر پوستی ایجاد می شود،این زخم ها یکی از شایعترین اختلالات پوستی وبافتی هستند که هزینه ی زیادی را بر خانواده ها وسیستم بهداشتی تحمیل می کنند.وقتی به  بافت نرمی که از یک سو با برجستگی استخوانی،واز طرف دیگر با یک سطح خارجی در تماس است فشار وارد شود این زخم ایجاد می شود.

عوامل مستعد کننده زخم بستر:

1.فشار(فشردگی بافت ها توسط عوامل خارجی که مهمترین عامل ایجاد زخم بستر می باشد.هرچه مدت وشدت فشار وارده بیشتر باشد آسیب بافتی بیشتری ایجاد می شود)

2.کاهش ادراک حسی(به دلیل کاهش حس درد وتاخیر در تشخیص زخم بستر و در نتیجه گسترش زخم)

3.خیس شدن بافت که بوسیله رطوبت بیش از حد رخ می دهد(گرما ورطوبت منجر به تخریب سلول می شوند.ترشحات زخم،تعریق بیش از حد،بی اختیاری ادرار یا مدفوع باعث رطوبت می شوند.)

4.کاهش فعالیت وتحرک(افرادی که بصورت طولانی مدت در وضعیت  خوابیده یا نشسته اند در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می باشدن،چرا که عدم تحرک منجر به وارد آمدن فشار طولانی بر پوست می شود.)

5.سوءتغذیه(کم شدن دریافت کالری،پروتئین،ویتامین ومواد معدنی وآب می تواند منجر به از بین رفتن سلامتی پوست و مستعد شدن آن به زخم بستر شود)

6.ساییدگی یا بریدگی(وقتی پوست روی یک سطح خارجی کشیده شود اصطکاک حاصل باعث اسیب بافتی شده وزمینه را برای ایجاد زخم بستر مهیا می کند.مانند وقتی که بیمار روی ملافه چروک می خوابد یا وقتی برای جابجایی بیمار ،روی ملحفه کشیده می شود و…)

7.مصرف سیگار(به دلیل کاهش خونرسانی به پوست)

8.اختلال گردش خون(بیماری های گردش خون مانند دیابت به علت اختلال در خونرسانی پوست احتمال ایجاد زخم بستر را بیشتر می کنند.)

نقاط مستعد ایجاد زخم بستر:

1-در کسانیکه به مدت طولانی در حالت دراز کشیده به پشت هستند:پشت سر،شانه، آرنج،بین دو برجستگی باسن،پاشنه

2-در کسانیکه به مدت طولانی در وضعیت خوابیده به پهلوهستند:کناره های سر،لاله گوش،روی برجستگی کناری لگن،روی برجستگی کنار زانو،روی قوزک خارجی پا

3-در کسانیکه به مدت طولانی در وضعیت خوابیده به شکم هستند:آرنج،جناغ سینه،زانو،برجستگی های لگن،انگشتان پا

4-در کسانیکه مدت زیادی روی ویلچر می شینند:روی برجستگی باسن،پشت استخوان کتف یا ستون مهره،روی ساعد یا ران در جاییکه روی صندلی تکیه می دهد.

پیشگیری از ایجاد زخم بستر:

1.بررسی مکرر پوست در بیماران وتشخیص زخم بستر در مراحل اولیه و درمان آن(حتما به پزشک مراجعه کنید)

2.تمیز وخشک نگه داشتن پوست(از صابون وآب گرم برای تمیز کردن پوست استفاده نکنید چون باعث خشکی بیشتر پوست می شود و در عوض از شوینده های ملایم استفاده کنید،هنگام خشک کردن حوله را روی پوست بیمار نکشید بلکه به روش گذاشتن وبر داشتن وبا فشار کم این کار را انجام دهید.همواره بستر بیمار را خشک نگه دارید)

3.افزایش تحرک بیمار و در بیمارانیکه توانایی تحرک ندارند هر سه ساعت پوزیشن تغییر داده شود(تغییر وضعیت بیمار باید بطور مکرر انجام شود ودقت کنید که در هنگام تغییر وضعیت کشش و آسیبی به پوست وارد نشود-بیمار را بلند کنید واز کشیدن بیمار روی تخت پرهیز کنید_)

4.استفاده از تشک مواج

5.کنترل درد

6.بررسی وبهبود وضعیت تغذیه بیمار(کالری،پروتئین ومواد معدنی وآب کافی به بدن بیمار رسانده شود.)

7.کاهش تحریک پوستی(استفاده از ملحفه هایی که از جنس الیاف طبیعی باشند و پوشش زیر بیمار کاملا صاف وبدون چروک باشد)

8.ماساژ پشت

9.استفاده از فیزیوتراپی

آرتروز (به فرانسوی: Arthrose) یا اُستئوآرتریت (به انگلیسی: Osteoarthritis) بیماری بسیار شایعی است که در تمام مناطق جغرافیایی دیده می‌شود. به این بیماری، ورم مفاصل و استخوان‌ها و آماس مفصلی‌استخوانی هم گفته می‌شود.

در آرتروز تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیر غضروفی داریم که باعث التهاب بافت‌های اطراف می‌گردد. این عارضه ممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد ولی شایع‌ترین مفاصل درگیر عبارتند از مفاصل دست ،پا، زانو، ران و ستون فقرات .

.آرتروز درتمام سنین ممکن است بروز کند، اما میزان شیوع آن درمیان افراد بالای ۶۵ سال بیشتراست. عوامل خطرساز(Risk factor) رایج دراین زمینه، عبارت از: افزایش سن، چاقی، داشتن سابقه ی آسیب مفصلی، استفاده ی بیش از حد از مفاصل، ضعف عضلات ران و استعداد ژنتیکی. علائم شایع این بیماری عبارت از: احساس درد و خشکی درمحل مفصل بعد از فعالیت یااستفاده ی بیش از حد از مفاصل، به ویژه در ران ها و زانوها و پایین کمر، ایجاد صدا در هنگام خم کردن مفاصل، تورم خفیف در اطراف مفصل.‌‌.. درمان آرتروز: آرتروز بیماری مزمنی است و درمانی برایش وجود ندارد، اما روش هایی برای مدیریت علائم آن ارائه شده است،۱. انجام فعالیت های جسمانی، ۲.حفظ وزن سالم، ۳.تمرین های کششی،۴. داروهای آرتروز، ۵.کاردرمانی و فیزیوتراپی .