بایگانی نویسنده: مرکز درمان در منزل امداد

کبد از لحاظ اندازه بزرگ ترین عضو داخلی بدن انسان است که وظیفه ی آن ذخیره ی انرژی و حذف سموم می باشد. کبد همچنین نقش مهمی در فرایند گوارش و دستگاه هاضمه و متابولیسم مواد غذایی به عهده دارد که برای این کار 500 عمل مختلف را انجام می دهد. علاوه بر این کبد به عنوان تصفیه کننده ی خون عمل می کند.بیماری کبد عبارت است از اختلال در عملکرد کبد. همان طور که گفته شد کبد اعمال حیاتی را در بدن ایفا می کند،  در نتیجه هرگونه “بیماری کبدی” و اختلال در عملکرد کبد آسیب چشمگیری به بدن انسان وارد می کند.

بیماری های شناخته شده ی کبدی چیست؟

از انواع بیماری کبدی که می توان به آن اشاره کرد عبارتند از کبد چرب و سیروز کبدی. سیروز از مراحل پیشرفته ی بیماری کبد است. التهاب و آسیب به بافت های کبد باعث ناتوانی آن  در انجام وظایفش می شود. کبد تا زمانی که میزان چشمگیری از سلول های آن آسیب نبیند به صورت کامل از کار نمی افتد. بیماری کبد چرب به دو نوع الکلی و غیر الکلی تقسیم می شود که نوع الکلی بر اثر سوء مصرف الکل اتفاق می افتد و نوع غیر الکلی آن وضعیتی است که در آن تجمع چربی باعث التهاب کبد و کاهش تدریجی عملکرد آن می شود. از انواع دیگر بیماری کبدی می توان به هپاتیت، هموکروماتوز، بیماری ویلسون، سندروم ژیلبرت و سرطان ها اشاره کرد.

نشانه های معمول بیماری کبدی به شرح زیر است:

• حالت تهوع: استفراغ و درد در قسمت راست و فوقانی حفره ی شکمی.
• یرقان: یرقان یا زردی که در آن پوست بیمار به دلیل افزایش بیلی روبین در خون به رنگ زرد در می آید.
• بوی بد دهان: نفس این بیماران بوی چرک و کپک زدگی می دهد. بوی بد دهان معمولا قبل از علائم واضح تر بیماری بروز می کند.
• بوی نامطبوع بدن: بیماری کبد غلظت و ترکیب عراق را تغییر می دهد و عرق بوی چرک می گیرد.
• مدفوع بد رنگ: رنگ مدفوع در افراد سالم قهوه ای رنگ است. کم رنگ شدن مدفوع می تواند نشانه ی مسدود شدن مجاری صفراوی یا بیماری کبدی باشد.

چگونه می توانیم از ابتلا به بیماری کبدی پیشگیری کنیم؟

با انتخاب سبک زندگی سالم و پرهیز از مصرف کردن مشروبات الکلی می توان از بیماری کبد چرب جلوگیری کرد. پیگیری یک برنامه ی تدریجی و مستمر کاهش وزن در صورت لزوم، نیز می تواند درصد ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. باید مصرف شکر و غذاهای سرخ کردنی را به حداقل رساند و رژیم غذائی متعادل سرشار از فیبر و ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا و نرمش های کششی  را در برنامه ی خود قرار داد. برای پیشگیری از بیماری سیروز کبدی نیز مانند کبد چرب باید از مصرف بیش از حد الکل و نوشیدنی های  الکلی جلوگیری کرد. ابتلا به عفونت هپاتیت B  و C ، کوکائین و رابطه ی جنسی محافظت نشده نیز می توانند از علل دیگر بیماری کبدی باشد. اگر می خواهید قسمتی از بدن خود را سوراخ کنید و یا خالکوبی، مطمئن شوید که این دستگاه به درستی تمیز شده است. با پیشگیری از بیماری کبد چرب غیر الکلی، شما از خطر ابتلا به بیماری سیروز جلوگیری می کنید.

شاید بالاخره یک روز علم پزشکی برای پیشگیری از تمام بیماری های عفونی،واکسن بسازد ولی عجالتا تا آن روز، بهترین کاری که می توان کرد،رعایت توصیه های طبی برای حفظ وارتقای سلامت وکاهش ابتلا به بیماری های عفونی است.رعایت توصیه های زیرمی تواند کمک کننده باشد:

-رژیم غذایی متعادلی داشته باشید تا بتوانید تمام ویتامین ها ومواد معدنی مورد نیازتان را دریافت کنید.کمبود شدید ویتامین های B6وB12واسید فولیک،سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند.دریافت کافی عناصر آهن وروی نیز مهم است.آهن،تعداد و توان برخی سلول های ایمنی بدن را افزایش می دهد وروی در ترمیم سلول های آسیب دیده نقش دارد.کمبود شدید ویتامین C هم میتواند احتمال ابتلا به بیماری های عفونی را افزایش دهد.

-از مصرف غذاهای چرب پرهیز کنید.رژیم غذایی کم چرب می تواند فعالیت سلول های ایمنی را افزایش دهد،سلول های مبتلا به ویروس را شناسایی واز چرخه خارج کند.

-به اندازه کافی بخوابید.بدون خواب واستراحت کافی،سیستم ایمنی بدنتان نمی تواند،توان خود را حفظ،ترمیم وتقویت کند.

-به طور منظم ورزش کنید.ورزش هوازی می تواند زمینه ساز تولید سلول های تقویت کننده سیستم ایمنی شود.

-سیگارنکشید.سیگار کشیدن،تعداد سلول های ایمنی را کاهش واحتمال ابتلا به عفونت های تنفسی را افزایش می دهد.

-مشروبات الکلی ننوشید.الکل با حسگرهای ایمنی طبیعی تداخل پیدا می کند وتعداد سلول های دفاعی را کاهش می دهد.

-دستان خود را به طورمرتب با آب وصابون بشویید.در سرویس های بهداشتی عمومی،بعد از شستن دست های خود،برای بستن شیر آب از دستمال کاغذی استفاده کنید تا با دستگیره تماسی نداشته باشید.

-از غذاها،نوشیدنی ها،قاشق،چنگال،کارد،لیوان و سلیر اشیایی که ممکن است حامل میکروب عفونی باشند، به طور اشتراکی استفاده نکنید.

-حتی المقدور در فصول سرد سال،کمتر در ازدحام مردم حضور پیدا کنید و تا می توانید، فاصله تان را از کسانی که سرفه وعطسه می کنند، حفظ کنید.

-بعد از حضور در کنار فردی که علائم سرماخوردگی داشته،دستتان را به چشم،دهان وبینی خود نزنید.

-به جای دستمال پارچه ای که ممکن است ویروس ها را ساعت ها وحتی روزها در خود پنهان کند،از دستمال کاغذی استفاده کنید.

-از آلاینده های هوایی محرک اجتناب کنید.

سنگ هاي ادراري سومین بیماري شایع دستگاه ادراري هستند. میزان بروز سنگ هاى کلیوى در کشورهاى توسعه یافته بیشتر است که علت آن مصرف زیاد پروتئین شیمیایی همراه با رژیم غذایى کم فیبر می باشد. سنگ کلیه از نظر اندازه، از یک دانه شن تا حدود یک توپ تخم مرغى متغیر بوده و ممکن است منفرد یا متعدد باشد.سنگ ادرار ممکن است در کلیه،حالب،مثانه،مجرای ادرارتشکیل شود اما بصورت شایع در کلیه تشکیل می شود و به سنگ کلیه معروف است. ارزیابی دقیق جهت درمان طبی مناسب و تغییر شیوه زندگی براي کاهش عود سنگهاي ادراري اهمیت دارد، چون بدون مداخلات طبی و پیگیري، میزان عود سنگ طی 5 سال به 50درصد می رسد.

علائم سنگ کلیه:

علائم در بیماران مختلف برحسب اندازه سنگ و مکانی که سنگ درآنجا قرار دارد متفاوت می باشد.

1.بدون علامت:اکثر سنگ های کوچک بدون علامت خاصی دفع می شوند.

2.درد شدید: سنگ، ممکن است باعث ايجاد دردهاي شديدي باکیفیت انقباضي در ناحیه پشت و طرفین کمر، شکم، کشاله ران يا ناحیه تناسلي شود. اين دردها با تغییر وضعیت بدن نیز بهبود نمي يابند. کساني که حداقل يکبار دفع سنگ کلیه را با اين کیفیت تجربه کرده اند، دردش را اينگونه توصیف مي کنند(بدترین دردی که تجربه کرده اند)ممکن است بیمار در حین دفع ادرار درد شدیدی را تجربه کند.

3.تهوع واستفراغ

4.ادرار صورتی،قرمز یا قهوه ای (به دلیل وجود خون در ادرار)

5.تکررادرار

6.تب

7.عفونت مجاری ادرار(به علت انسداد طولانی مدت)

عوامل زمینه ساز:

پرکاری تیروئید

کم تحرکی

مصرف مقادیر زیاد نمک

رژیم غذایی پر پروتئین(پروتئین حیوانی بالا)

وجود برخی از بیماری ها مانند نقرس

مصرف ناکافی مایعات وحجم کم ادرار

مصرف برخی از داروها(مثلا استفاده بی رویه از مکمل کلسیم)

مصرف مقادیر کم فیبر

 درمان سنگ کلیه شامل دارو درمانی، تغییر عادات غذایی، جراحی وسنگ شکنی می باشد.

رژیم غذایی افراد مبتلا به سنگ کلیه:

1. مصرف 4-3لیتر مایعات در شبانه روز در تمام انواع سنگ های کلیوی ،دقت شود که حتما حداقل نیم لیتر در طول شب مصرف شود.

2.در گذشته گفته می شد در بیمارانی که بنا بر تشخیص پزشک مبتلا به سنگ کلسیمی هستند باید از مصرف منابع غنی از کلسیم مانند ماست، کشک خودداری کرده و در طول شبانه روز فقط یک لیوان شیر کم چرب استفاده کنند،اما امروزه گفته میشود که لازم است این بیماران روزانه1000میلی گرم کلسیم مصرف کنند که از منابع خوب کلسیم شامل شیر وماست کم چرب، پنیر و کلم بروکلی می باشند .این بیماران باید میزان مصرف اگزالات رژیم غذایی خود را کاهش دهند( منابع غنی از اگزالات عبارتند از:اسفناج، ریواس،چغندر،شکلات، سبوس گندم،چای وتوت فرنگی،مارچوبه،قهوه،بادمجان،کرفس،آلو وآلبالو،کاکائو، کشمش وتره فرنگی.) هم چنین مصرف نمک و کربوهیدرات های ساده(قند،شکر،شیرینی) باید کاهش یابد.

3.در بیماران مبتلا به سنگ های اسید اوریکی نیاز است که مواد غذایی که ادرار را قلیایی میکند مصرف کنند ومصرف پروتئین حیوانی را کاهش دهند.

4.بیمارانیکه مبتلا به سنگ سیستئینی هستند نیاز است که مواد غذایی که ادرار را قلیایی می کند مصرف کنند.

5.در سنگ های اگزالات فسفر مصرف آبمیوه محدودیتی ندارد اماآب پرتقال ومکمل ویتامینc نباید مصرف شود.

*غذاهای قلیا ساز عبارتند از:انواع شیر وفراورده های آن به جز پنیر،تمام سبزی ها بجز عدس وذرت،تمام میوه ها به جز آلو وگوجه فرنگی(از بین میوه ها هلو توصیه می شود)

*غذاهای اسید ساز عبارتند از گوشت قرمز،ماهی،ماکیان،تخم مرغ،نان،عدس،غلات،ذرت،آلو،زردآلو،گوجه فرنگی وآب آنها

سندرم آشیانه خالی به احساس افسردگی، ناراحتی و اندوهی اطلاق می‌شود که توسط والدین یا سرپرست بچه‌هایی که بزرگ شده و خانه پدری خود را ترک می‌کنند، تجربه می‌شود. این می‌تواند بعد از رفتن بچه‌ها به دانشگاه در شهری دیگر و یا ازدواج آنها و مستقل شدنشان باشد. احتمال ابتلای خانم‌ها به این مشکل بیشتر از آقایان است.

در چنین مواقعی که خانه از بچه‌ها خالی می‌شود، مادرها هم معمولاً به بعضی دوران‌های حساس زندگی خود، مثل یائسگی یا مراقبت از پدر یا مادر سالخورده خود نزدیک شده‌اند. البته این به آن معنا نیست که مردها به هیچ وجه به این مشکل مبتلا نمی‌شوند. مردان نیز ممکن است احساساتی مشابه با فقدان‌های مربوط به دوری فرزندان را تجربه کنند.

در گذشته تصور می‌شد که خانم‌ها بعد از رفتن فرزندانشان از خانه بسیار در معرض ابتلا به افسردگی هستند و دچار فقدان هویت و هدف می‌شوند. اما مطالعات افزایش در ابتلا به بیماری‌های افسردگی را در این مرحله از زندگی در خانم‌ها تایید نکرد .حتی برخی از پژوهش ها تایید کرده اند که کیفیت روابط  زناشویی و رضایت زناشویی در این مرحله از زندگی بالا می رود.

این روزها بیشتر مادران شاغل هستند و به همین دلیل وقتی بچه‌ها خانه را ترک می‌کنند دچار افسردگی کمتری می‌شوند. همچنین این روزها تعداد جوانان بین ۲۵ تا ۳۴ سالی که با والدین خود زندگی می‌کنند بسیار بیشتر از سابق شده است. روانشناسان عقیده دارند این دسته از جوانان خواهان مسئولیت‌های کم دوران کودکی و مزایای دوران بزرگسالی به صورت یکجا هستند. همچنین ممکن است بخاطر مشکلات اقتصادی، طلاق، ادامه تحصیل، مشکلات اعتیاد یا نقل مکان‌های موقتی، فرزندان به خانه پدری خود برگردند.

راه‌های عملی مختلفی وجود دارد که کمکتان می‌کند احساس بهتری پیدا کنید.

بعنوان مثال: زمان و انرژی که قبلاً صرف فرزندتان می‌کردید را الان به قسمت‌های مختلف زندگی خودتان اختصاص دهید. می‌توانید به سرگرمی‌ها و فعالیت‌های قبل از بچه‌دار شدن خود برگردید. باید سعی کنید با نقش جدید خود در زندگی فرزندتان و همچنین تغییری که در هویتتان بعنوان پدر یا مادر صورت گرفته است، کنار بیایید. رابطه شما با فرزندتان شبیه به رابطه دو همسال خواهد شد و باید سعی کنید حریم‌شخصی بیشتری برای او قائل شوید.

بسیاری پیشنهاد می‌کنند که تا قبل از جدا شدن فرزندتان و رفتن آنها از خانه خودتان را برای آشیانه خالی آماده کنید. باید برای خود دوستی‌ها، سرگرمی‌ها، کار و فرصت‌های تحصیلی پیش آورید، وقتی همه هنوز زیر یک سقف زندگی می‌کنید، با خانواده برنامه بریزید تا بعدها افسوس این فرصت‌ها را نخورید: مسافرت‌های خانوادگی، گپ‌های طولانی و تفریحات دسته‌جمعی. برای پول و زمان اضافه‌ای که دارید برنامه‌های خاص ترتیب دهید.

دوران سالمندي داراي برخی ويژگيهاي جسمی، اجتماعی و روانی است:
1 )يكی از اين ويژگيها كاهش نسبی قواي جسمی است به طوريكه با بالا رفتن سن، نيروهاي جسمی فرد، رو به كاهش ميگذارد.
2)ويژگی ديگر بازنشستگی، دور شدن از موقعيتهاي شغلی گذشته است كه كاهش مسئوليتهاي مرتبط با شغل و در نتيجه كاهش ارتباطات اجتماعی فرد را به همراه دارد.
3) از ديگر ويژگيها، تنهايی يا احساس تنهايی است. به خصوص در مواردي كه شخص شاهد از دست دادن يكی از دوستان، بستگان و هم سن و سالان و افراد هم دوره خويش است، لذا هر روز بيش از پيش دچار احساس تنهايی ميشود. البته ميزان پذيرش شرايط دوره سالمندي از سوي فرد سالمند اهميت دارد. اين پذيرش در بين افراد مختلف و با فرهنگهاي گوناگون متفاوت است، برخی به مرور از مشاركت در زندگی اجتماعی كناره ميگيرند و در مقابل، جامعه نيز آنها را به كناري مي نهد كه اين خود احساس بيهودگی و افسردگی را در فرد سالمند تعميق ميكند. ولی برخی ديگر از سالمندان با نقشهاي جديدي كه مطابق با وضعيت آنهاست اين دوره را به دورهاي نسبتا فعال و رضايت بخش بدل ميسازند. در هر حال علاوه بر خصوصيات فردي، شرايط اجتماعی و به ويژه شرايط خانوادگی شخص سالمند هم بسيار مهم است. شرايط مناسب خانواده و جامعه ميتواند شخص را به سوي پذيرش وضعيت جديد سوق دهد و شرايط نامناسب خانواده و جامعه ميتواند او را منزوي و تنها كند. به علاوه ميزان سلامت جسمی شخص سالمند در اين مرحله از زندگی، عاملی مهم در وضعيت زندگی اجتماعی اوست، چرا كه براي هر نوع مشاركت اجتماعی در مورد سالمندان، ابتدا ميزان سلامت آنها مطرح است. برخورداري از سلامت جسمانی ميتواند به بهبود روابط اجتماعی و مقابله با هجوم افسردگی كمك كند، ولی متأسفانه افزايش سن و فرا رسيدن پيري، بستر بروز بسياري بيماريهاي جسمی و روحی را براي سالمندان مهيا ميسازد.

احساسات سالمندان
احساسات غم واندوه به خاطر عدم توجه فرزندان و اطرافيان كه عمري براي رفاه آنان تلاش كرده اند، جدي ترين خطرهايی است كه فرد سالمند را تهديد ميكند و ارتباط مستقيم با در انزوا قرار گرفتن او از سوي اطرافيان دارد. زن يا مردي كه خود را زمانی صاحب قدرت و نفوذ ميدانست به يكباره خود را تنها و بدون قدرت مييابد و اين ناراحتی گاهی به حوادثی نامناسب ميانجامد و موجب ناراحتی روانی سالمند ميشود. تنهايی يا احساس تنهايی اثرات بسيار عميقی بر جاي مي نهد و حتی بر ميزان خوردن غذا و متابوليسم و تغييرات بيولوژيكی نيز مؤثر است. سالمندان فاقد منابع مجدد دوستی هستند، زيرا اكثر آنها كار نميكنند و موقعيت ايجاد روابط دوستانه در فضاي كار را ندارند و دوستان هم سن و سالشان را نيز به نوعی از دست داده اند. اين مساله تنهايی آنها را افزايش ميدهد. اين احساسات مايوس كننده، ميزان مصرف داروهاي آرام بخش و مسكن را در سالمندان افزايش ميدهد. تنهايی موجب ميشود فرد سالمند به تدريج دچار مشكلات روانی شود، لذا درك احساسات و انتظارات سالمندان از اطرافيان و تصحيح ارتباط افراد خانواده با آنها در فرايند بهداشت روانی آنها بسيار مهم است. سالمندان به اندازه اي كه ديگران به آنها به عنوان پير و از كار افتاده نگاه ميكنند، خود را ضعيف و نا توان احساس نميكنند. به طوري كه در يك خانواده گرم و مهربان، اغلب سالمندان بسيار راحت، آرام، مقاوم و با نشاط روزگار ميگذرانند و حتی حوصله نگهداري نوه ها را با همه شيطنت هايشان دارند.
سالمندان به دليل بازنشستگی و دوري از فرزندان نياز به ارتباط و توجه عاطفی بيشتري را در خود احساس ميكنند كه اين نياز بايد مورد توجه قرار گرفته و پاسخ داده شود. برنامه ريزي صحيح و استفاده از وجود سالمندان و تجربيات آنها هم تنهايی آنان را بر طرف ميكند و احساس پوچ بودن را در آنها از بين ميبرد و هم منبعی مفيد و ارزشمند از معلومات و تجربيات را در اختيار جوانان نسل بعد قرار ميدهد.
سالمندان نيازهاي گستردهاي ندارند تنها اميدوارند، فرزندان و بستگان قدردان زحمات و رنج هاي آنان باشند. سالمندان نيازمند محبت و احترامند. دوستار آنند كه از سوي فرزندان و نوه هاي خود مورد مشورت قرار گيرند و رأي و نظر آنان به عنوان فرد با تجربه خانواده، محترم داشته شود.
برآوردن اين نيازها از سوي فرزندان و نوادگان نه تنها هزينه اي در بر ندارد بلكه احساس فزاينده اي از نيكی را درون فرد ايجاد ميكند. به ياد داشته باشيم كه سالمندان و كهنسالان، پدر بزرگها و مادر بزرگها ريشه هاي ما هستند، ما از چشمه آنها جوشيده و از مهر بي پايان آنها نوشيده ايم و اينك وقت آن است كه اين چشمه هاي بي پايان مهر را حمايت كنيم و بر زندگی سراسر تجربه آنان سر تعظيم فرود آوريم.