سندرم جابجایی در سالمندان ساکن سرای سالمندان

همه افراد از جمله سالمندان مدام در حال جابجایی می باشند. جابجایی به حرکت از یک محیط به محیط دیگر به دلایل مختلف گفته می شود.

به طور کلی جابجایی در تمام سنین جزو 10 عامل استرس آفرین اول زندگی هر فرد محسوب می شود. همچنین تغییرات همراه با جا به جایی برای سالمندان استرس زاست. سالمندان به طورکلی در چهار حالت جا به جایی را تجربه می کنند: از یک منطقه سکونت به منطقه دیگر، از یک منطقه مسکونی به یک موسسه یا مرکز مراقبتی، از یک موسسه به موسسه ای دیگر (بین موسسه ای)، یا از یک بخش موسسه به بخشی دیگر (درون موسسه ای)، به جایی از محل اقامت به یک موسسه مراقبتی زمانی اتفاق میافتد که مشکلی در سلامتی فرد به وجود آید، تغییراتی در وضعیت سلامت روان فرد ایجاد شود، سالمند مشکالت هیجانی پیدا کند یا عملکرد و توانایی فرد کاهش یابد با اینکه جا به جایی در همه دوران زندگی اتفاق میافتد، اما سالمندان خطرها و ریسک های اختصاصی تری را در فرایند جا به جایی به مراکز مراقبتی بلندمدت (سرای سالمندان) تجربه می کنند. برخی از محققان از نشانه های روانشناختی و فیزیکی که سالمندان در پی انتقال به خانه سالمندان تجربه می کنند، به عنوان “سندرم استرس جا به جایی” یاد کرده اند.

علائم سندرم استرس جا به جایی طیف وسیعی از نشانه های روانشناختی، اجتماعی و فیزیولوژیکی را شامل می شود که بنا به ماهیت جا به جایی، سالمندان نشانه های متفاوتی را از میان آنها تجربه می کنند. طبق مطالعات انجام شده نشانه های اصلی سندرم استرس جا به جایی شامل اضطراب، سردرگمی، ترس، ناتوانی, ناامیدی، تردید، تنهایی، افسردگی، خشم، افکار خودکشی و بدگمانی هست. همچنین به وجود آمدن تغییراتی در عادات غذایی و الگوهای خواب، وابستگی، ناامنی و بی اعتمادی ازجمله نشانه های فرعی این سندرم است. سالمندان بلافاصله پس از جا به جایی، طیف متنوعی از پاسخ های عاطفی و روانشناختی را از خود بروز می دهند، پاسخهایی همچون: درد، سوگ، خشم، اضطراب، فقدان اعتمادبنفس در خصوص توانمندی ها و دستاوردهای فردی و احساس عدم اطمینان نسبت به آینده در این افراد دیده می شود.

سه دلیل ناتوانی های جسمانی و مشکلات هیجانی، تنهایی و فوت همسر و اجبار فرزندان و بستگان زمینه سازهای جا به جایی سالمندان به مراکز نگهداری بوده اند. از میان این شرایط علّی، اجبار فرزندان و بستگان، نارضایتی و عدم توجه به استقلال سالمند را به دنبال دارد که این خود پذیرش محیط جدید را برای سالمند دشوار کرده و مقدمات بروز نشانه های سندرم استرس جا به جایی را فراهم می کند. از سوی دیگر به نظر می رسد که عوامل محیطی منفی واقع در مراکز نگهداری، از جمله رفتار نامناسب پرستاران و مراقبان، می توانند بروز نشانه های بالینی مانند نگرانی و بی قراری را به عنوان عوامل میانجی تشدید کنند. در واقع زمانی که سالمندان با اختیار و میل خود به جا به جایی رضایت می دهند، پذیرش آسان تر محیط و افراد جدید برای آنها فراهم می شود.