رابطه ترس از افتادن و فعالیت فیزیکی سالمندان

امروزه پدیده سالمندی با همه ابعاد روانی، اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی و اقتصادی از جمله مسائل جدی و چالشی برای خانواده ها به طور خاص و برای جامعه به طور عام، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته شده است. عوامل متعددی به عنوان  تهدید کننده سلامت سالمندان، افت کیفیت زندگی و بالا رفتن هزینه های نگهداری آنان مورد توجه قرار گرفته است. از جمله این عوامل که با افزایش سن احتمال وقوع آن بیشتر می شود، سقوط سالمند است که عوارض جسمانی، روانی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی به همراه  دارد.  به طور متوسط یک سوم سالمندان بالای 60 سال سقوط می کنند.

در بین عوارض روانی افتادن در سالمندان، پدیده ترس از این مسئله  از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.ترس از افتادن به عنوان یک وضعیت روانی و محدود کننده فعالیت های فیزیکی تعریف می گردد. میزان ترس افراد سالمند می‌تواند به مراقبت بیش از حد، محدودیّت‌های حرکتی و عدم استقلال آن ها بیانجامد، که این خود می‌تواند اُفت در عملکرد حرکتی سالمندان را به دنبال داشته‌ باشد، در نتیجه ترس از افتادن یک متغیّر روانشناختی در افزایش ضعف جسمانی و کاهش فعالیت جسمانی در میان سالمندان ساکن در جامعه است.

فعاﻟﻴﺖﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ رﻓﺘﺎر ﻣﻬﻢ ارﺗﻘﺎء دﻫﻨﺪه ﺳﻼﻣﺖ سالمندان ﺑﺎﻋﺚ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی و ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻧﻮاع ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی ﻣﺰﻣﻦ و ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ زودرس ﻣﻲ ﮔﺮدد و اهمیت آن به عنوان ابزاری برای تداوم استقلال در افراد سالمند مطرح  است.

به نظر می رسد در افراد سالمند، ترس از افتادن که منجر به  کاهش اعتماد به نفس و خودکارآمدی آنان می‌گردد،  می تواند به عنوان مانعی برای فعالیت جسمانی مناسب مطرح باشد. این در حالی است که  فعالیت جسمانی مناسب در دوره سالمندی از عوامل اصلی سالمندی موفق به شمار می آید. ترس از سقوط نه به دلیل داشتن آسیب و ناتوانی جسمانی بلکه به سبب نداشتن باور به توانایی در حفظ تعادل در سالمند ایجاد می‌گردد. این نوع ترس رایج ترین ترس میان سالمندان است.

فعالیت بدنی مناسب از مهم ترین رفتارهای ارتقا دهنده سلامتی محسوب می شود و فعالیت بدنی ناکافی از مهم ترین علل بیماری های مزمن در کلیه جوامع است. فعالیت بدنی در هر شدتی قادر به ارتقای کیفیت زندگی سالمندان است. فعالیت های با شدت متوسط نیز در سالمندان اثرات مفید در سلامتی دارد. حتی اگر سالمندان قادر به تحرک بدنی به میزان توصیه شده نباشند، باید تا حد امکان فعالیت بدنی داشته باشند.

عوامل مداخله گر:

ترس از سقوط با سن، جنسیت، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، اشتغال، سابقه سقوط و تعداد دفعات آن رابطه معناداری دارد.

راهکارهای کاهش ترس از سقوط:

درمان موارد ترس از افتادن  نیاز به مداخلات روانشناختی و مشاوره دارد. مداخلات آموزشی، برنامه های  مداخله تمرینی  به منظور بهبود تعادل و  مداخلات رفتاری شناختی، می تواند باعث افزایش خود کارآمدی و اعتماد به نفس و در نتیجه پیشگیری از افتادن در سالمندان، کاهش عوارض متعدد ناشی از آن و ارتقاء فعالیت جسمانی آنها  گردیده و به ایجاد سبک زندگی فعال جهت ارتقاء سلامت جسمی، روانی و  کیفیّت زندگی سالمندان و نهایتاً  افزایش تعداد سالمندان فعال  کمک نماید.  

ورزش منظم گروهی و انفرادی، ارزیابی و تعدیل محیط منزل، مکمل درمانی کلسیم و ویتامین D، قطع مصرف روان‌گردان، جراحی کاتاراکت، استفاده از محافظ‌های مفصل ران یا محافظ‌های سایر نقاط بدن، گذاشتن پیس‌میکر قلبی و برنامه‌های پیشگیری چند عاملی که همزمان بر روی چندین عامل خطر تمرکز می‌کنند از رایج‌ترین مداخلات جهت کاهش خطر سقوط در سالمندان هستند. ازجمله راهکارهای ارتقای عملکرد سالمندان برای داشتن دوره سالمندی فعال، آموزش رفتارهای صحیح پیشگیری و کاهش ترس از سقوط مبتنی بر محتوی مناسب است. آموختن رفتارهای مراقبت از سقوط بر ترس از سقوط تاثیر گذاشته و باعث تعدیل آن می شود و در نتیجه فرد می تواند فعالیت فیزیکی خود را بهبود بخشد.

برای آموختن مطالب پیشگیری از سقوط مطالب مربوطه را در بخش سقوط، از مجله سلامت سایت، مطالعه نمایید.