اهمیت ارزیابی جامع سالمندان در تشخیص و درمان یبوست
یبوست که به اجابت مزاج دشوار یا ناکامل و نامنظم اطلاق می‌شود، از شکایات شایع بیماران است. طبق مقالات موجود، یبوست شایع‌ترین مشکل گوارش در ایالت متحده آمریکا است که بیشتر یک علامت است تا بیماری. این مشکل در خانم‌ها و بزرگسالان بالای 65 سال با شیوع بیشتری دیده می‌شود.
با توجه به اینکه در سال‌های آینده جمعیت ایران به سمت سالمندی پیش می‌رود، یکی از بزرگ‌ترین معضلات سلامت این جمعیت می‌تواند یبوست باشد. بیماران زیادی هستند که با شکایت یبوست به مطب‌ها و درمانگاه‌های گوارش و داخلی و جراحی مراجعه و درمان‌های متعدد دارویی دریافت می‌کنند، با این حال، باز هم از این معضل رنج می‌برند. نکته حائز اهمیت در گروه سالمندان فقط شناخت عوامل خطر بروز یبوست نیست، بلکه توجه به گرفتن شرح حال دقیق و معاینه و مهم‌تر از آن بررسی داروهای مصرفی سالمند نیز اهمیت دارد. از آنجا که سالمندان به علت مشکلات شایع شناختی و حافظه و ایجاد ارتباط با پزشک قادر به بیان مشکل اصلی خود و شرح حال دقیق دادن نیستند، لزوم توجه به ارزیابی جامع سالمند صرف‌نظر از شکایت اصلی بیمار بسیار مهم است .
داشتن دو یا چند مورد از علائم زیر حداقل برای 12 هفته در مدت 12 ماه تشخیص یبوست را معین می‌کند:
1. دو یا کمتر از دو بار اجابت مزاج در هفته؛
2. زور زدن هنگام دفع؛
3. مدفوع سفت؛
4. احساس تخلیه‌نشدن کامل.
در یبوست فرضی که بیش از 12 هفته طول می‌کشد، کیفیت زندگی فرد کاملاً تحت تأثیر قرار می‌گیرد و فرد هزینه درمانی زیادی متحمل می‌شود.
گاهی این مشکل در سالمندان تشخیص داده نمی‌شود. از عللی که منجر به تشخیص ندادن یبوست در سالمندان می‌شود، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
1. ناتوانی در گزارش نشانه‌های یبوست ناشی از اختلالات شناختی شایع در سالمندان؛
2. داشتن دفعات اجابت مزاج منظم با وجود تجمع مدفوعی در روده ؛
3. اختلالات حسی و آگاهی نداشتن از تجمع مدفوعی؛
4. وجود علائم غیراختصاصی در سالمندان مرتبط با یبوست مثل دلیریوم، بی‌اشتهایی و کاهش عملکرد.
یبوست با مزمن‌شدن، عوارضی بر جای می گذارد که بی‌اختیاری مدفوع، هموروئید، پرولاپس ارگان (پرولاپس رکتوم و رحم یا مثانه)، انسداد روده، آژیتاسیون در بیماران با دمانس، کاهش کیفیت زندگی سالمند و احتباس ادراری از آن جمله است.
ارزیابی جامع سالمندی، توسط متخصص طب سالمندی انجام می گیرد و یکی از اجزای این ارزیابی بررسی سالمند از نظر یبوست می باشد. با ارزیابی جامع سلامت سالمندی، یبوست تشخیص داده شده و درمان و راهکارهای مناسبی جهت رفع آن به بیمار ارائه می شود که می تواند در افزایش کیفیت زندگی و کاهش عوارض بیماری نقش بسزایی داشته باشد. اگر در بین عزیزان خود فرد سالمندی دارید، برای افزایش کیفیت زندگی و طول عمر ایشان حتما ویزیت متخصص طب سالمندی را در اولویت خود قرار دهید.
