همه آن چیزی که باید درباره آزمایش ادرار بدانید

آزمايش ادرار يک روش ساده در جهت تشخيص بيماري ها مي باشد. تحلیل و بررسی محتویات ادرار برای تعیین وضعیت بدن و علی الخصوص کلیه ها و مجاری ادرار، از راه تفسیر این آزمایش انجام می شود.

بطور کلی بیش از 100تست آزمایشگاهی مختلف روی ادرار می توان انجام داد که هر کدام از آن ها به منظور خاص و برای تعیین علت های مختلف بیماری های گوناگون انجام می شود. رایج ترین آزمایش های ادرار شامل آنالیز ادرار و کشت ادرار می باشند. این دو آزمایش در موارد شک به عفونت ادراری، وجود سنگ کلیه، در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، بعضی بیماری های کلیوی و کبدی انجام می گردد.

نکاتی که برای تهیه نمونه ادرار باید به آن ها توجه نمایید:

بهتر است که این آزمایش را صبح ها انجام دهید.

از مصرف برخی غذاها مانند شاه توت، هویج، لبو و چغندر خودداری نمایید.

ایستادن زیاد قبل از انجام آزمایش و یا فعالیت شدید می تواند نتایج آزمایش را تغییر دهد.

بهتر است که این آزمایش در زمان قاعدگی خانم ها انجام نشود و در صورت انجام آزمایش در این دوره، این موضوع را حتما به پزشک خود گزارش دهید؛ چرا که این موضوع باعث رویت و گزارش خون در ادرار می شود.

حدود نیم ساعت قبل از انجام آزمایش کمی آب بنوشید، اما در مصرف آب زیاده روی نکنید؛ چرا که این کار باعث رقیق شدن نمونه و خطا در نتیجه آزمایش می شود. هم چنین بی آبی شدید منجر به تغلیظ ادرار می گردد.

مصرف برخی داروهای خاص مانند اریترومایسین، کوتریموکسازول و… رنگ ادرار را تغییر می دهد. حتما قبل از انجام آزمایش داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.

نمونه ادرار باید از وسط ادرار تهیه شود. قبل از انجام آزمایش دست های خود را با صابون بشویید. به هیچ وجه داخل ظرف نمونه گیری را لمس نکنید (بخصوص در آزمایش کشت ادرار). محل دفع ادرار را تمیز کنید(خانم ها باید این کار را از جلو به عقب انجام دهند تا باکتری های مدفوع، محل دفع ادرار را  آلوده نکنند). شروع به ادرار کردن کنید و بعد از چند لحظه نمونه را از وسط ادرار جمع کنید. بعد از جمع آوری لبه ظرف را لمس نکنید و در آن را بگذارید و به مسئول آزمایشگاه تحویل دهید.

اجزای مختلف آزمایش آنالیز ادرار:

1. رنگ ادرار:

 یکی از اجزای اصلی آنالیز ادرار است و در ارتباط  با شرایط مختلف مانند غلظت ادرار، میزان مایعات بدن، رنگدانه های موجود در ادرار که از تخریب گلبول قرمز بوجود می آید، رژیم غذایی و داروهای مصرفی بیمار تغییر می کند.

2. شفافیت ادرار:

ادرار در حالت طبیعی شفاف است؛ عواملی مانند عفونت، گلبول قرمز، کریستال ها، موکوس می تواند منجر به غیر شفاف شدن ادرار شود. البته در بعضی مواقع خاص در حالت عادی هم ادرار می تواند غیر شفاف باشد.

3. وزن مخصوص ادرار:

وزن مخصوص ادرار به شکل یک عدد بیان می شود و معمولا حاصل اندازه گیری اجزای مختلف ادرار شامل مواد دفعی و املاح است. وزن مخصوص ادرار بالا نشان دهنده ادرار غلیظ است.  بیماری های کلیوی و مصرف زیاد مایعات می تواند باعث کاهش این عدد می شود. عوامل زیادی روی این عدد تاثیر می گذارند. باید بدانید که وزن مخصوص به تنهایی شاخص خوبی برای تعیین سلامت نیست و باید حتما در کنار دیگر اجزای آزمایش و توسط پزشک بررسی شود.

PH .4:

این عدد نشان دهنده اسیدی و بازی بودن ادرار است. داروها ، بیماری ها، خواب و.. روی آن تاثیر می گذارند.

5. پروتئین ادرار:

پروتئین  به صورت طبیعی نباید در ادرار وجود داشته باشد. در حالت طبیعی فعالیت بدنی شدید و بارداری می توانند باعث افزایش آن شوند. برخی بیماری ها مانند آسیب های کلیوی، عفونت ادراری، فشارخون بالا، دیابت، سرطان و… می تواند باعث افزایش آن در ادرار گردند.

6. گلوکز ادرار:

بطور طبیعی مقادیر بسیار اندکی از گلوکز در ادرار  وجود دارد اما در شرایط عادی ادرار عاری از گلوکز در نظر گرفته می شود. در موارد ابتلا به دیابت، آسیب کبد، بیماری غدد فوق کلیه، بعضی از انواع بیماری های کلیوی و… ممکن است گلوکز در نمونه ادرار گزارش شود. بارداری بطور طبیعی می تواند منجر به دفع گلوکز در ادرار گردد.

7. کریستال:

افراد سالم مقادیر بسیار اندکی کریستال در ادرارشان دارند. کریستال در واقع مقدمه تشکیل سنگ کلیه اند . نوع کریستال  ادرار با توجه به بیماری ها وph متفاوت است. تعیین نوع کریستال در روند درمان سنگ کلیه بسیار موثر است.

8. گلبول قرمز و گلبول سفید:

در حالت عادی گلبول های خونی در ادرار وجود ندارند. وجود گلبول قرمز نشان دهنده وجود خون در ادرار است و التهاب، عفونت، سنگ کلیه، تومور کلیه و مثانه، ضربه به کلیه یا آسیب مجاری ادرار می تواند باعث بروز آن شود. وجود  گلبول سفید به طور معمول نشان دهنده عفونت ادراری است اما علل دیگری نیز در بروز آن دخیل می باشند.

**جهت تفسیر آزمایش و تشخیص نوع بیماری و در نهایت درمان، نتایج آزمایشات باید حتما توسط پزشک بررسی گردند.