نفروستومی چیست؟ مراقبت از نفروستومی چگونه است؟
نفروستومی چیست؟
کلیه های شما بخشی از سیستم ادراری بدن شما هستند و برای تولید ادرار کار می کنند. به طور معمول، ادراری که تولید می شود از کلیه ها به درون لوله ای به نام حالب جریان می یابد. حالب کلیه های شما را به مثانه متصل می کند. وقتی مقدار کافی ادرار در مثانه شما جمع شد، احساس نیاز به ادرار می کنید. ادرار از طریق مثانه و مجرای ادرار از بدن خارج می شود.
گاهی اوقات در سیستم ادراری شما انسداد وجود دارد و ادرار نمی تواند به صورت طبیعی جریان یابد. انسداد می تواند توسط موارد مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- سنگ کلیه
- آسیب به کلیه یا حالب
- وجود یک عفونت
- و یا یک بیماری مادرزادی که از بدو تولد داشته اید
در برخی از منابع شایع ترین علت انسداد در سیستم ادراری، سرطان و به خصوص سرطان های روده بزرگ و تخمدان ذکرشده است؛ اما تا بررسی ها، آزمایشات و تصویربرداری های لازم صورت نگیرد، نمی توان در مورد علت ایجاد انسداد اظهار نظر کرد.
لوله نفروستومی سوندی است که از طریق پوست به کلیه وارد می شود. این لوله به تخلیه ادرار از بدن کمک می کند. ادرار تخلیه شده در یک کیسه کوچک واقع در خارج از بدن شما جمع می شود.
قرار دادن لوله نفروستومی
عمل قرار دادن لوله نفروستومی معمولاً کمتر از یک ساعت طول می کشد و عمل جراحی سنگینی نیست. قبل از انجام عمل قرار دادن این لوله رعایت برخی نکات لازم است که توسط پزشک متخصص به شما گوشزد می شود.
قبل از انجام عمل قرار دادن لوله نفروستومی، باید حتما موارد زیر را انجام دهید:
اطلاعات دارویی و پزشکی خود از جمله لیست داروها یا مکمل هایی را که مصرف می کنید، در اختیار پزشک قرار دهید. اگر داروهایی وجود دارد که نباید قبل از عمل مصرف کنید، پزشک شما را در مورد زمان قطع مصرف آنها راهنمایی می کند. هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود، مصرف دارو را قطع کنید.
حتماً محدودیت هایی را که پزشک در مورد غذا و نوشیدنی تعیین کرده است، رعایت کنید. به عنوان مثال، ممکن است شما در خوردن هر چیزی بعد از نیمه شب، شب قبل از عمل خود محدود شوید.
قرار دادن لوله نفروستومی در طی عمل جراحی
در ابتدا، پزشک شما، ماده بی حسی را در محلی که قرار است لوله نفروستومی قرار گیرد تزریق می کند. سپس آنها از فناوری تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا فلوئوروسکوپی استفاده می کنند تا به آنها کمک کند لوله را به درستی قرار دهند. هنگامی که لوله وارد بدن شد، آنها یک دیسک کوچک را به پوست شما متصل می کنند تا به شما کمک کند لوله را در جای خود نگه دارید.
مراقبت از نفروستومی
پزشک در مورد نحوه مراقبت از نفروستومی به شما آموزش می دهد. شما باید روزانه لوله خود را بازرسی کنید و همچنین ادرار جمع شده در کیسه زهکشی را تخلیه نمایید.
بررسی لوله نفروستومی
هنگام بررسی این لوله، باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- بررسی کنید که لباس شما خشک، تمیز و ایمن است. اگر مرطوب یا کثیف باشد باید آن را عوض کنید.
- پوست خود را در اطراف پانسمان بررسی کنید تا هیچ قرمزی یا جوش در آن ناحیه وجود نداشته باشد.
- به ادراری که در کیسه زهکشی شما جمع شده است نگاه کنید، نباید تغییر رنگ دهد.
- مطمئن شوید که در لوله ای که از پانسمان شما به کیسه زهکشی منتهی می شود هیچ انحراف یا پیچشی وجود ندارد.
کیسه زهکشی خود را به موقع خالی کنید
هنگامی که تقریباً کیسه تا نیمه پر شده است، باید کیسه زهکشی خود را در توالت خالی کنید. مدت زمان بین هر تخلیه کیسه می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از افراد باید هر چند ساعت یک بار این کار را انجام دهند. در هر صورت نبایستی منتظر پر شدن بیش از حد کیسه برای تخلیه آن باشید.
شستشوی لوله نفروستومی
شما معمولاً باید حداقل یک بار در روز لوله خود را شستشو دهید. پزشک دستورالعمل های خاصی را در مورد روش شستشوی لوله به شما می دهد. روش کلی به شرح زیر است:
- دستان خود را کاملا بشویید و دستکش بپوشید.
- کرنومتر را روی کیسه زهکشی خاموش کنید. کرنومتر یک دریچه پلاستیکی است که جریان مایعات را از طریق لوله نفروستومی شما کنترل می کند. این وسیله دارای سه دهانه است. یک دهانه به لوله های متصل به پانسمان اتصال دارد. دهانه دیگر به کیسه زهکشی و دهانه سوم به یک پورت تزریق مایع متصل می شود.
- درپوش را از درگاه دهانه سوم جدا کرده و کاملاً با الکل شستشو دهید.
- با استفاده از سرنگ، محلول نمکی را از طریق این دهانه تزریق کنید. دقت داشته باشید که پس از تزریق، پیستون سرنگ را به عقب نکشید و بیش از 5 میلی لیتر محلول نمک تزریق نکنید.
- کرنومتر را به حالت زهکشی برگردانید.
- سرنگ را از دهانه سوم خارج کرده و با یک کلاهک تمیز دهانه را به حالت اول خود بازگردانید.
اگر خود قادر به شستشو و ضدعفونی کردن لوله و محل آن نباشید می توانید از خدمات مراکز درمان برای این منظور استفاده نمایید.
برخی نکات افزودنی دیگر برای یادآوری:
- حتما کیسه زهکشی خود را زیر سطح کلیه ها نگه دارید، در اغلب موارد، افراد کیسه را در طول روز به قسمت بالای پای خود یا ران می بندند و در طول شب آن را کنار تخت به صورت آویزان قرار می دهند.
- کیسه تخلیه را در طول روز که امکان تخلیه زود به زود برایتان فراهم است می توانید کوچک انتخاب و در طول شب آن را با کیسه تخلیه بزرگتر عوض کنید.
- هر زمان برای کنترل لباس، لوله یا کیسه زهکشی خود، مطمئن شوید که دستان تان را با آب گرم و صابون یا با یک ضد عفونی کننده حاوی الکل تمیز کرده اید.
- پس از قرار دادن لوله نفروستومی در محل، نباید استحمام یا شنا کنید. پس از گذشت 48 ساعت بعد از عمل خود می توانید دوش بگیرید اما بایستی به نهایت دقت را به خیس نماندن محل نمایید. در این حالت در صورت امکان استفاده از سر دوش دستی می تواند مفید باشد.
- پس از انجام عمل، سعی کنید خود را به فعالیت سبک محدود کنید و فقط در صورتی که تحمل خوبی داشتید میزان فعالیت خود را افزایش دهید. از هرگونه حرکتی که می تواند باعث ایجاد فشار روی پانسمان یا لوله شود، خودداری کنید.
- حداقل هفته ای یک بار باید لباس خود را عوض کنید.
- حتما مایعات زیادی بنوشید (مصرف حداقل 8 لیوان آب در روز را فراموش نکنید).
عوارض ناشی از قرار دادن لوله نفروستومی
عمل جراحی قرار دادن لوله نفروستومی به طور کلی یک عمل ایمن و بی خطر است. در این مورد شایع ترین عارضه ای که احتمالاً با آن روبرو خواهید شد، عفونت است. در صورت مشاهده علائم زیر باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این علائم ممکن است نشان دهنده عفونت باشند:
- تب بیش از 101 درجه فارنهایت (38.3 درجه سانتی گراد)
- درد در پهلو یا کمر تان
- تورم، قرمزی یا حساسیت در ناحیه پانسمان شده
- لرز
- در صورتی که ادرار بسیار تیره یا کدر و یا همراه با بوی بدی داشته باشید
- زمانی که ادرار صورتی یا قرمز است
- زمانی که با مصرف داروهای تجویز شده نیز نمی توانید درد را به راحتی تحمل نمایید
عارضه ایجاد عفونت نیز اگر در تشخیص آن به موقع عمل کنید، عارضه خطرناکی نبوده و با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.
همچنین در صورت بروز هر یک از موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه انسداد در لوله باشد:
- زمانی که تخلیه ادرار ضعیف باشد یا بیش از دو ساعت ادرار جمع نشده باشد
- زمانی که ادرار از محل پانسمان یا از لوله شما نشت می کند.
- زمانی که خود نمی توانید لوله را بشویید.
- زمانی که لوله نفروستومی شما می افتد.
برداشتن لوله نفرستومی
عمل قرار دادن لوله نفروستومی در کلیه شما موقتی است و در نهایت باید برداشته شود. در هنگام برداشتن لوله، پزشک ماده بی حسی را در محلی که لوله نفروستومی قرار داده شده است تزریق می کند. کادر درمان سپس لوله نفروستومی را به آرامی برداشته و محل آن را با یک پانسمان می بندند.
در طول دوره نقاهت، به شما دستور داده می شود مایعات زیادی بنوشید، از فعالیت شدید خودداری کنید و از استحمام یا شنا بپرهیزید.
قرار دادن لوله نفروستومی یک عمل جراحی جزئی و موقتی است و به شما اجازه می دهد ادرار در خارج از بدنتان تخلیه شود. این عمل در مورد افرادی انجام می شود که ادرار آنها نتواند از طریق سیستم ادراری و به صورت طبیعی جریان یابد. رعایت تمامی نکات و توصیه های پزشکی و بهداشتی در مراحل قبل از انجام عمل، در حین عمل و پس از برداشتن لوله می تواند عمل با درد و ناراحتی کمتر، اثر بخش و بدون عوارض جانبی را به همراه داشته باشد. در صورت نگرانی در مورد لوله نفروستومی یا مشکوک شدن به عفونت یا انسداد در لوله، باید سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.
ضمن سلام حالب سمت چپ من بنا به تشخیص دچار تنگی شده است ونفروستومی گذاشتن اما حتی روز اول نیز در بیستون چهار ساعت صد میلی لیتر بیشتر در کیسه جمع نمیشود و هیچگونه عوارض مشروحه بالا مثل درد تورم یا نشتی ندارد آیا روند کار طبیعی است درصورتیکه از طریق ادرار طبیعی کامل تخلیه میشود ممکن است مسیر حالب باز باشد. ضمنن پساز عمل رادیولوژی تایید کرده درجای مربوطه قرار دارد