مشکلات مراقبین سالمند مبتلا به دمانس

با توجه به افزایش تعداد سالمندان در جهان و ایران، این افراد با چالش های جسمی و روانی متعددی مواجه هستند به طوریکه بیش از 22 درصد از افراد بالای 60 سال از یک اختلال روانی یا عصبی رنج میبرند. در این میان شایع ترین اختلال دمانس وافسردگی می باشد.

چرا پرداختن به دمانس اهمیت دارد؟

امروزه دمانس بدلیل هزینه های شگفت انگیز درمانی، شیوع بالا در سالمندان، پیامدهای شدید و تحمیل فشارهای جسمی و روانی به خانواده های بیماران در ردیف مشکلات مهم بهداشتی قرار گرفته است .

افراد مبتلا به دمانس به جهت اختلال در شناخت، عملکرد و رفتار، به طور فزاینده ای برای انجام فعالیت های عادی زندگی روزانه وابسته به دیگران هستند، نیازهای پیچیده این افراد میتواند منجر به استرس و ناراحتی مراقبین در مدیریت این نیازها شود.

تنوع و شدت نقش های مراقبتی منجر به مشکلات روانی در مراقبین خانوادگی بیماران می گردد. زندگی مراقبین بواسطه مراقبت از این بیماران دچار تغییراتی از قبیل کمبود وقت، کاهش حس عاطفی، اختلال در زندگی اجتماعی، احساس از دست دادن عدم کنترل بر زندگی شخصی و بوجود آمدن بار فیزیکی و عاطفی، اضطراب، استرس و افسردگی می شود و نیز ممکن است دچار انواع بیماری های حاد و مزمن گردند.

بیماری و ناتوانی تجارب مشترکی هستند که یکی از بزگترین چالش ها برای خانوادهها می باشد، مشکلات روانی و وابستگی بیماران بر کل نظام خانواده تأثیر گذاشته و باعث اختلال در کیفیت زندگی آنان می شود زیرا باعث میشود که الگوی ارتباط طبیعی درخانواده مختل شده و بدین ترتیب عوامل کلیدی ارتباطی از جمله مصاحبت، حمایتهای روحی، مسئولیت ها و تصمیم گیری های مشترک در خانواده دچار اختلال گشته و به دنبال آن اعضای خانواده سنگینی بار مسئولیت و تنزل در حالت روحی خود را احساس کنند.

اهمیت نقش خانواده در دمانس

خانواده به عنوان یک سیستم در نظر گرفته شده است، به هم خوردن تعادل سیستم خانواده به علت وجود بیماری یکی از اعضاء تأثیر مهمی بر همه افراد آن می گذارد. برای اینکه وظایف اصلی خانواده بهتر صورت گیرد خانواده باید دارای ساخت و عملکردی کارآمد و سالم باشد حضور یک بیماری جدی در خانواده معمولا اثر عمیقی روی سیستم خانواده بویژه روی ساختار نقشی و عملکردهای خانواده دارد. هر چه خانواده عملکرد و انسجام بهتری داشته باشد، اثرات زیان باربیماری بر هر یک از اعضای خانواده کمتر است و نیروی این سیستم برای حمایت از بیمار بیشتر خواهد بود. کارکرد یا عملکرد خانواده شامل روش ها و رویکردهایی است که خانواده جهت حفظ و انسجام خود به کار میبرد، عملکرد خانواده ابعاد مختلفی دارد که شامل: حل مسئله، ارتباط، نقش ها، پاسخ دهی عاطفی،آمیختگی عاطفی و کنترل رفتار است. اندازه گیری عملکرد خانواده نشان می دهد که تا چه حد خانواده به عنوان یک واحد کار می کند و نشان دهنده توانایی خانواده در انطباق و تنظیم در موقعیت های مختلف است. غربالگری عملکرد خانواده از این جهت مهم است که نقاط قوت خانواده را در مقابل عوامل استرس زا نشان می دهد. تحقیقات حاکی از ان است که عوامل استرس زا تاثیر مستقیمی بر پیشروی دمانس دارد.

در نتیجه طی تحقیقات انجام شده خانواده هایی که ارتباط میان اعضاء و تعامالت داخل خانواده بر اساس نزدیکی و صمیمیت و تفاهم بین افراد استوار است، همه اعضاء نسبتاً علیه فشارهای زندگی مصون هستند بنابراین عملکرد خانواده با سلامت روانی اعضاء ارتباط دارد.