اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر
در این مقاله به بررسی مسئله اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر و برخی دیگر از مشکلات ناشی از این بیماری می پردازیم و برخی راهکارها را که می توانند برای کنترل و مدیریت شرایط این بیماران به کار روند ارائه می کنیم؛ در مورد درمان اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر و در حالت کلی درمان بیماری آلزایمر نیز هر چند که درمان مشخصی وجود ندارد اما می توان با برخی داروها روند پیشروی بیماری را کنترل کرد.
بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که بر افکار، حافظه، گفتار و توانایی فرد در انجام فعالیت های روزمره تأثیر می گذارد. از دست دادن بافت مغزی که منجر به از دست دادن توانایی های ذهنی می شود اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر را پدید می آورد که ممکن است باعث سرگردانی شبانه، تحریک و دیگر مشکلات خواب شود.
براساس گزارشات انستیتوی ملی پیری در انستیتوی ملی بهداشت آمریکا، بیماری آلزایمر حدوداً 4.5 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری بخشی طبیعی از پروسه پیری انسان نیست اما خطر ابتلا به آن با افزایش سن افزایش می یابد. به گفته یک جراح عمومی آمریکایی، بیماری آلزایمر معمولاً پس از 60 سالگی شروع می شود و با هر 5 سال سن بعد از 60 سالگی خطر آن تقریباً دو برابر می شود. به دلیل پیشروی آمریکایی ها به سمت داشتن جامعه ای سالمند، انتظار می رود در سال های آینده تعداد بیماران آلزایمر به طرز چشمگیری افزایش یابد.
میزان اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر معمولاً به مرحله بیماری آنها بستگی دارد. بیماران در مراحل اولیه آلزایمر ممکن است بیش از حد معمول بخوابند و یا بی حال از خواب بیدار شوند. با پیشرفت بیماری، میزان اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر شدت گرفته و ممکن است باعث خوابیدن در طول روز و بیداری مداوم در طول شب شود.
حتی بیماران مبتلا به آلزایمر پیشرفته تر به ندرت برای مدت طولانی می خوابند و در عوض در طول شبانه روز به طور نامنظم چرت می زنند. شواهد نشان می دهد که اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است حالت بدتری نیز داشته باشد و با ادامه روند بیماری، بیماران توانایی خوابیدن یا هوشیاری خود را از دست بدهند. بر اساس نتایج یک مطالعه، اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر همچنین ممکن است تحریک در بیماران آلزایمری را افزایش دهد.
یکی دیگر از ویژگی های این بیماری “آلزایمر غروب آفتاب” است، اصطلاحی که برای توصیف افزایش رفتار تحریک شده در این بیماران به هنگام عصر استفاده می شود. این افزایش تحریک ممکن است با خواب آلودگی توضیح داده شود یا اینکه ممکن است رفتار تحریک شده برای افراد مراقبت کننده از بیمار بعد از غروب آفتاب آزار دهنده باشد. دلایل آشفتگی و خواب آنها به هر علت باشد، منجر به استرس شدید برای مراقبین می شود و از مهمترین دلایلی است که باعث می شود بیماران آلزایمری را به جای منزل در خانه های سالمندان مراقبت کنند.
اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است از نظر ژنتیکی با آپنه انسدادی خواب یا Obstructive Sleep Apnea (OSA) نیز مرتبط باشد. اخیرا در یک مطالعه، محققان در مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد دریافتند که یک ژن مرتبط با OSA نیز با خطر آلزایمر شدید و سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی در ارتباط است. این نتایج پیچیدگی بیماری آلزایمر را برجسته می کند و نیاز به درمان طیف وسیعی از علائم مرتبط با آن را برای ارائه بهترین کیفیت زندگی به بیماران روشن می سازد.
اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر، همچنین بر سلامت جسمی و روحی افرادی که از این بیماران مراقبت می کنند تأثیر می گذارد. اخیرا در یک مطالعه دیگر، محققان افزایش خطر بیماری قلبی را برای مراقبین مسن بیماران آلزایمری نشان داده اند. علاوه بر این، مشکلات خواب در بین مراقبین احتمال مراقبت از بیماران آلزایمری را در یک مرکز درمانی افزایش می دهد، تصمیمی که در نهایت ممکن است زندگی سالم تری را برای مراقب و بیمار نیز فراهم کند.
علائم بیماری آلزایمر
علائم بیماری آلزایمر به آهستگی گسترش می یابد و معمولاً با مشکلات حافظه کوتاه مدت شروع می شود. با گذشت زمان، بیماران به تدریج بیشتر و بیشتر توانایی های ذهنی خود را از دست می دهند. به عنوان مثال، ممکن است در به خاطر سپردن افراد یا وقایع مشکل داشته باشند و سپس توانایی انجام کارهای روزمره مانند پخت و پز، نظافت و استحمام را از دست بدهند. سرانجام، بیماران آلزایمری ممکن است نتوانند عزیزان را بشناسند، صحبت کنند یا صریح فکر کنند.
اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر، علامت دیگر این بیماری است
یکی دیگر از علائم اصلی آلزایمر، اختلال در چرخه خواب و بیداری است که باعث می شود بیماران در طول روز خواب و شب ها هوشیار و بی قرار باشند. از آنجا که مراقبین ممکن است در طول شب هنگام فعالیت بیماران آلزایمری در خواب باشند، اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر می تواند یک مشکل خطرناک باشد. علاوه بر این، این بیماران که خواب کافی ندارند، بیشتر دچار تحریک می شوند.
سایر علائم بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است:
- فراموشی
- بی اختیاری
- مشکلات گفتاری
- ناتوانی در لباس پوشیدن، حمام کردن یا آراستن خود
- سرگردانی و گم شدن
- گم کردن وسایل
- افسردگی
درمان بیماری آلزایمر
هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما روش های درمانی رفتاری و دارویی وجود دارد که ممکن است پیشرفت آن را کند کرده و علائم آن را درمان کند. به عنوان مثال، مهارکننده های کولین استراز داروهایی هستند که برای درمان آلزایمر خفیف تا متوسط استفاده می شوند. آنها با جلوگیری از عملکرد آنزیمی که استیل کولین را تجزیه می کند، ماده شیمیایی ضروری برای عملکرد مغز، کار می کنند. علاوه بر این، دارویی به نام ممانتین برای درمان بیماری آلزایمر متوسط یا شدید استفاده می شود. این ماده با تنظیم گلوتامات، ماده شیمیایی مغز که برای یادگیری و حافظه مهم است، عمل می کند. بیماران آلزایمری ممکن است از داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی و آرام بخش نیز بهره مند شوند.
درمان های دارویی می تواند علائم را در برخی بیماران بهبود بخشد، اما رویکردهای رفتاری برای درمان آلزایمر نیز بسیار موثر است و باید بخشی اساسی از برنامه مدیریت بیماری باشد. به عنوان مثال، آموزش حافظه ممکن است به بیماران آلزایمری مبتلا به فراموشی کمک کند و روان درمانی ممکن است علائم افسردگی در آنها را کاهش دهد. داشتن خواب کافی در یک برنامه منظم نیز برای مدیریت علائم بیماری آلزایمر حیاتی است. درمان های رفتاری، از جمله روش های مربوط به مشکلات خواب، همچنین خانواده ها و مراقبان بیماران آلزایمری را هدف قرار می دهد و می تواند قسمت مهمی از برنامه درمانی این بیماری باشد. اگر بیدار شدن در شب مشکلی ایجاد می کند، سعی کنید از چرت زدن بیمار در طول روز جلوگیری کرده یا آن را محدود کنید.
انستیتوی ملی پیری در انستیتوی ملی بهداشت، انواع مختلفی از زوال عقل را شناسایی کرده است که همه آنها دارای اثرات مشابه به بیماری آلزایمر هستند. در حقیقت آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است، اگرچه دومین علت اصلی اختلال در عملکرد شناختی در افراد مسن، زوال عقل چند انفارکت است که در واقع به دلیل سکته مغزی و غالبا به صورت نامحسوس ایجاد می شود. در صورت تشخیص و درمان دقیق برخی از اشکال زوال عقل ممکن است بهبود یابد یا مدیریت شود. به همین دلیل مهم است که به دنبال جستجوی پاسخ برای علائم از دست دادن حافظه باشید.
کنار آمدن با مشکل اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر و سایر مشکلات این بیماری
جهت کنار آمدن با مشکلات ناشی از بیماری آلزایمر از جمله اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر می توانید به صورت زیر عمل کنید:
- یک محیط خواب ایده آل ایجاد کنید
- یک برنامه منظم خواب و بیداری داشته باشید
- خیلی زود پس از بیدار شدن از خواب، در معرض نور شدید قرار بگیرید
- با نزدیک شدن به زمان خواب، نور محیط را کمتر کنید
- برای انجام کارهای روزمره، برنامه ساده ای را در نظر بگیرید
- یک محیط امن در منزل ایجاد کنید- وسایل خطرناک مانند اسلحه، چاقو و کبریت را از دسترس خارج نمایید
- برای کمک به انجام کارهای روزمره مانند پانسمان و تهیه مواد غذایی از برچسب ها و یادداشت های یادآوری استفاده کنید
- هر روز به نوعی ورزش کنید
- برای هر تعداد فعالیت بیمار و مراقبت مناسب از او برنامه ریزی کنید
داده های نظرسنجی در مورد اختلال خواب در بیمار مبتلا به آلزایمر و سایر مشکلات آنها
طبق نظرسنجی NSF’s Sleep in America 2003 بزرگسالانی که دارای مشکلات حافظه هستند بیش از کسانی که مشکل حافظه ندارند علائم بی خوابی را تجربه می کنند، مانند مشکل خوابیدن، بیدار شدن زیاد در طول شب و بیدار شدن خیلی زود. در حالی که بیدار شدن از خواب در نیمه شب رایج ترین شکایت از بی خوابی است، بزرگترین مشکل کلی هم که باعث اختلال در خواب افراد مسن می شود، نیاز به بلند شدن و رفتن به دستشویی است، تقریباً دو سوم (65٪) این مشکل را گزارش می دهند که بر اثر آن حداقل چند شب در هفته آشفتگی را تجربه می کنند.