گرما زدگی در سالمندان

گرما زدگی در سالمندان بسیار شدیدتر از جوانان است .
به گفته محققان، افراد سالمند بیش از دیگران در معرض خطر ناشی از گرمای زیاد هوا قرار دارند.

طبق گفته های انجمن جامعه سالمندان آمریکا به دلیل تغییرات جسمی ناشی از افرایش سن، دمای بدن سالمندان به سرعت جوانان پایین نمی آید.

افراد سالمند گرمای زیاد هوا را خوب احساس نمی کنند. حتی زمانی هم که آب از دست می دهند، تمایلی به خوردن آب ندارند.

تمامی این عوامل به این معنی است که گرمای شدید مشکلات بهداشتی جدی برای سالمندان به وجود می آورد و خطر مرگ را در آنان بالا می برد.

هر سال حدود 200 نفر در آمریکا بر اثر مشکلات بهداشتی ناشی از گرمای بالا و رطوبت، جان خود را از دست می دهند. بیشترین افرادی که به این مشکلات مبتلا می شوند، افراد 50 سال به بالا هستند.

همچنین به گفته محققان ،‌ مرگ و میر سالمندان بر اثر گرما ، ناشی از اشکال درعملکرد مغز است که نمی تواند تخمین درستی از میزان آب موجود در بدن داشته باشد.
 
همه ساله با فرا رسیدن فصول گرم تعداد زیادی از سالمندان بر اثر عوارض ناشی از کمبود آب بدن دچار اختلالات اساسی می شوند.

در گروهی از افراد سالمند این اشکال ممکن است به اندازه ای شدید باشد که در نهایت به مرگ فرد سالمند بیانجامد.

این اختلال به طورویژه در مواردی که فرد سالمند به تنهایی زندگی می کند یا اینکه دور از مراکز درمانی است شدت بیشتری خواهد داشت.

بررسی های جدید محققان در همین زمینه نشان می دهد یک اشکال موجود در مغز موجب بروز کم آبی در بدن سالمندان می شود. به طور معمول زمانی که محتوای آب بدن کاهش می یابد مغز با افزایش حس تشنگی و هم چنین جذب بیشتر آب سعی می کند مقدار آب بدن را در حد طبیعی حفظ کند.

به گفته محققان بخشی از قشر مغز که با حس تشنگی ارتباط دارد در افراد سالمند با نوشیدن مقادیر اندکی آب غیر فعال می شود و این وضع موجب می شود تا فرد نوشیدن آب را متوقف کند در حالی که بدنش به آب نیازمند است.

*  چگونگی پیشگیری  از گرمازدگی :
عمل به این توصیه ها می تواند در پیشگیری از عوارض ناشی از گرما به شما کمک کند:

۱) به بدنتان گوش فرادهید، گرفتگی عضلانی، خستگی، ضعف، اختلال تمرکز، سردرگمی، سرگیجه، تهوع، تنفس با تقلا، ضربان نبض سریع یا غیرطبیعی ممکن است علائم بروز مشکل باشند. این علائم هشداردهنده را جدی بگیرید. اگر احساس ناخوشی می کنید- حتی به مقدار کم- به مکان خنکی بروید، مقدار زیادی آب خنک بنوشید و اگر حالتان بهتر نشد از دیگران درخواست کمک کنید.
۲) تهویه مطبوع در جریان یک موج گرما می تواند نجات بخش باشد. حتی گذراندن چند ساعت در یک اتاق دارای تهویه مطبوع به شما کمک می کند. شهرداری ها باید در جریان موج های گرما مراکزی برای خنک شدن افراد راه بیندازند.
۳) درست لباس بپوشید؛ لباس های گشاد و به رنگ روشن که نور را منعکس می کنند، خنک شدن پوست و تبخیر عرق را راحت تر می کنند.
۴) زیر نور خورشید قرار نگیرید؛ شاید تعجب کنید که هر تابستان چه تعداد افراد به علت عمل نکردن به همین توصیه ساده دچار گرمازدگی می شوند.
۵) به همسایه هایتان سر بزنید؛ انزوای اجتماعی یک عامل خطرساز عمده در بیماری های ناشی از گرما و مرگ ومیر حاصل از آن است. اگر شخص سالمندی را می شناسید که به تنهایی زندگی می کند و خانه اش دارای دستگاه های خنک کننده مناسب نیست، به او سر بزنید و به او کمک کنید.
۶) داروهای تان را مرور کنید؛ برخی از داروها هیپوتالاموس- بخشی از مغز که به عنوان ترموستات بدن عمل می کند- را دچار اختلال می کنند. در نتیجه افرادی که این داروها را می خورند ممکن است آن چنان که باید عرق نکنند. داروهای مسکن ممکن است از این لحاظ که آگاهی فرد را نسبت به گرما کم می کنند، خطرناک باشند.
 

با گرمازدگی آشنا شویم :

از دست دادن مایع از راه ادرار به علت مصرف داروهای مدر مانند لازیکس و برخی داروهای ضدفشارخون ممکن است در شرایط معمول مشکلی ایجاد نکند، اما در آب و هوای گرم ممکن است فرد را در معرض خطر کم آبی بدن قرار دهد. برخی از کارشناسان معتقدند داروهای مسدودکننده گیرنده بتا مانند پروپرانولول یا ایندرال با کاستن از سرعت ضربان قلب خطر گرمازدگی را افزایش می دهند.
البته صرفاً به خاطر گرم بودن هوا نباید داروی تان را قطع کنید، بلکه هنگام بالارفتن درجه حرارت محیط به خصوص اگر به تهویه مطبوع دسترسی ندارید، در این مورد با پزشکتان مشورت کنید.
بیماریهای مـربوط به گرما هنگامی روی می دهند که دمــای بـدن فرد از حد طبیعی خود افزایش می یابـد. بدن انسان بطور عمده توسط منبسط ساختن عروق سـطـــحی پوست و تعریق دمای افزایش یافته بدن را کاسته و سبب تنظیم و کنترل گرمای بدن می گــردد. اما در آب و هوای مرطوب عملکرد تعریق مختل و کنـدشده و بدن دیگر قادر به خنک ساختن خود نمیـباشد.

دو عـــامل فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت و آب و هوای گرم مسبب بیماریهای مربوط به گرما هستنـد. همچنین زمانی که فرد دچار کم آبی در بدن خود میگردد در معرض عوارض گرمای زیاد قرار خواهد داشت زیرا در این حالت غلظت خون بدن افزایش یافته و جریان خون کند میگردد که سبب اختلال در عملکرد ارگانهای بدن می شود.

عوارض ناشی از گرما به قرار زیر است:
1. گرمازدگی خفیف
در این حالت بدن بشدت عرق کرده و حجم خون کاهش می یابد.

علایم:
تعریق شدید، ضعف، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، پوست مرطوب، سرد و رنگ پریده، افزایش درجه حرات مرکزی بدن تا 39- 38 درجه سلسیوس.

درمان:
انتقال بیمار به یک مکان خنک و سایه،دادن مایعات به بیمار برای جبران کم آبی بدن. برای جبران نمک بدن نیز باید اندکی نمک (به نسبت یک قاشق چای خوری نمک در یک لیتر آب) به آب اضافه کرد، لباسهای فرد گرمازده را در آورده و یک ملحفه مرطوب دور بدن وی بپیچید و یا توسط باد بزن مصدوم را باد بزنید.

2. گرمازدگی شدید
این حالت بسیار خطرناک بوده و خطر مرگ را نیز میتواند در پی داشته باشد. در این حالت حرارت مرکزی بدن از 40.5 درجه سلسیوس فراتر میرود. در این وضعیت اغلب ارگانهای بدن در معرض آسیب بافتی قرار میگیرند. گرمازدگی شدید یک وضعیت اورژانس بوده و دمای بدن فرد گرمازده باید سریعا کاهش یابد. عدم درمان گرمازدگی شدید به تشنج، کما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگی شدید علاوه بر اثرات سوء آن بروی سیستم عصبی همچنین کبد، کلیه ها، قلب و عضلات را نیز در معرض آسیب قرار میدهد.

علایم:
پوست قرمز رنگ، داغ، رنگ پریده و خشک، ضربان تند و قوی، سردرد ضربانی، پریشانی و سرگیجه، تنفس کم عمق، مردمک چشم ممکن است متسع شده و به نور واکنش نشان ندهد.

عوامل ایجاد کننده
قرار گرفتن در زیر آفتاب به مدت طولانی ،فعالیت شدید بدن، کم آب شدن بدن.

درمان:
تلاش برای کاهش حرارت بدن باید بسرعت انجام گیرد: بیمار را به مکان خنک و سایه انتقال داده و لباسهایش را از تن جدا کنید. روی دستها و پاها آب خنک ریخته و یا یک ملحفه خیس را دور بدن مصدوم بپیچید، بیمار را در معرض باد قرار داده و یا توسط پنکه و یا باد بزن اقدام به خنک کردن وی کنید. هنگامی که روی دستها و پاها آب میریزید حتما دستها و پاها را شدیدا ماساژ دهید تا خون خنک شده به سمت نواحی مرکزی بدن رانده گردد.

3. گرفتگی عضلات
همان گرفتگی عضلات میباشد که عامل آن گرما میباشد. این حالت پس از فعالیت شدید بدنی ایجاد میگردد. درمان آن خوراندن مایعات کافی همراه با اندکی نمک (به نسبت 4/1 قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب) به مصدوم و انجام حرکات کششی پس از آن میباشد.

4. سنکوب گرما
این حالت نوعی غش خفیف میباشد که به علت فعالیت شدید در آب و هوای گرم ایجاد میگردد. بدن در تلاش برای افزایش دفع گرما از بدن اقدام به منبسط ساختن عروق سطحی پوست میکند اما هنگامی که این مکانیسم بسرعت انجام میگیرد سبب کاهش جریان خون به مغز گشته و حالت غش را ایجاد میکند.

علایم:
سرگیجه، سردرد، افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، استفراغ، غش و بی هوشی.
درمان آن مانند درمان گرمازدگی خفیف میباشد.

5، عرق سوز

در این حالت نواحی خاصی در بدن (معمولا نواحی پوشیده شده توسط لباس) دچار خارش و سوزش شدید میگردد. این حالت بیشتر در آب و هوای گرم و مرطوب و در افراد خردسال، دارای فعالیت شدید، بیماران بستری و تب دار مشاهده میگردد. این عارضه معمولا پس از چند روز بخودی خود بر طرف میگردد. هنگامی که تعریق بدن افزایش می یابد عرق به سلولهای سطح پوست آسیب وارد ساخته و یک سد در مقابل خروج عرق ایجاد میکند. بنابراین عرق در زیر پوست به دام افتاده و تجمع می یابد. در این حالت برآمدگیهای ریزی روی پوست ایجاد میگردد. هنگامی که این برآمدگیهای جوش مانند ریز میترکند محتویات عرق تخلیه گشته و فرد احساس سوزش میکند.

درمان:
هیچگاه از مواد کاهش دهنده تعریق و یا پودر بچه استفاده نکنید این عمل تنها علایم را تشدید میکند. تنها از لوسیون کالامین (CALAMIN) و یا کرم هیدروکورتیزون (HYDROCORTISON 1%) استفاده کنید.

اقدامات پیشگیرانه :
1، در تابستان و هوای گرم لباسهای سبک، گشاد و با رنگ روشن به تن کنید.
2، در طول روز آب کافی بنوشید. 8 لیوان آب.
3، در حین هر نوع فعالیت بدنی در فواصل زمانی معین به استراحت بپردازید.
4، خود را در برابر گرمای آفتاب با به سر گذاشتن کلاه و یا استفاده از چتر محافظت کنید.
5، فعالیتهای شدید خارج از منزل را در ساعاتی که هوا خنک تر میباشد یعنی پیش از 10 صبح و یا پس از 6 بعد از ظهر برنامه ریزی کنید.