همه چیز درباره آزمایش هموگلوبینA1c در افراد دیابتی

از سالهای دور از این آزمایش برای پایش و کنترل بیماران دیابتی استفاده می شود، در حقیقت این آزمایش نشان دهنده قند خون بیمار در سه ماه گذشته می باشد.

این آزمایش نشان می دهد که در این دوره سه ماهه میزان قند خون بیمار نرمال بوده ویا از میزان نرمال بالاتر بوده است؛در صورتیکه قند خون بیمار به خوبی کنترل نشده باشد،مقدار هموگلوبینA1c افزایش می یابد و احتمال عوارض دیابت وآسیب عروقی نیز در این بیماران بیشتر است.

در شرایط عادی قند موجود در خون تمایل  به اتصال به هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز دارد،هرچه میزان قند خون بیشتر باشد،این اتصال نیز بیشتر شده در نتیجه میزان هموگلوبینA1c افزایش می یابد،هر چقدر که میزان هموگلوبینA1c کمتر باشد،میزان عوارض کلیوی ،اعصاب محیطی و بینایی کاهش می یابد.

نام های دیگر این آزمایش عبارتند از:

هموگلوبین گلیکوزیله-هموگلوبین گلیکات

لزوم انجام آزمایش شامل موارد زیر می باشد:

از این آزمایش می توان بصورت اولیه برای تشخیص دیابت نوع1، دیابت نوع2 وبیماری پیش دیابت استفاده کرد، اما به طور روتین این آزمایش پس از تشخیص دیابت توسط تست های دیگر، برای نظارت بر برنامه درمانی و کنترل بیماری استفاده می شود.

پس از تشخیص دیابت معمولا پزشک در خواست اندازه گیری هموگلوبینA1c را می دهد.اندازه گیری های بعدی با توجه به نوع دیابت، چگونگی کنترل قند خون و برنامه درمانی مشخص می شود اما به صورت روتین ارزیابی در هر کدام از انواع بیماری به صورت زیر انجام می شود:

-بیماران پیش دیابتی=سالی یکبار

-بیماران مبتلا به دیابت نوع2همراه با کنترل مناسب قند خون و بدون استفاده از انسولین=دو بار در سال

-بیماران مبتلا به دیابت نوع1 و یا نوع 2 با مصرف انسولین یا کنترل ضعیف=چهار بار در سال

**چنانچه تغییری در نحوه درمان بیمار توسط پزشک معالج صورت گیرد و یا چنانجه برای مدتی طولانی مقدار قند خون بیمار بالا باشد دفعات انجام این آزمایش بالا می رود.

**انجام آزمایشات روتین اندازه گیری قند خون به وسیله دستگاههای قند سنج توسط خود بیمار، میزان قند خون را در همان زمان آزمایش نشان می دهد این موضوع کمک بزرگی برای انتخاب نوع و مقدار غذا ، میزان فعالیت فیزیکی و میزان داروی مورد نیاز بیمار می کند. همچنین با اندازه گیری های روزانه بیمار متوجه خواهد شد که در چه ساعاتی از شبانه روز قند خونش خیلی بالا یا خیلی پایین است و این می تواند برای تنظیم داروی بیمار، توسط پزشک موثر می باشد. اندازه گیری قند خون بصورت روتین با دستگاههای قند سنج در واقع کنترل قند خون در همان زمان آزمایش است در حالیکه آزمایش هموگلوبینA1c تصویر بهتری از کنترل قند خون در سه ماهه گذشته را به ما نشان می دهد. آزمایش هموگلوبینA1c به هیچ عنوان جایگزین آزمایش های روزانه قند خون نمی شود و نمی توان آن را مبنای اضافه یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد. در واقع جهت کنترل موثر دیابت،انجام مرتب آزمایش قند خون و نیز آزمایش هموگلوبینA1c (هر 3-2 ماه یک بار)، به یک اندازه از اهمیت برخوردار هستند.

آمادگی لازم برای انجام آزمایش:

آزمایش هموگلوبینA1c را می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن نیست. همچنین نتیجه این آزمایش ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی فرد در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر فرد دچار هرگونه کسالت یا بیماری بود، بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1cرا به روز دیگری موکول کند، زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود.

نتایج این آزمایش چه معنایی دارند:

برای افراد مبتلا به دیابت میزان هموگلوبینA1c باید کمتر از 7 باشد.تحقیقات نشان داده هرچه میزان هموگلوبین به 7 نزدیکتر باشد، احتمال ابتلا به عوارض و مشکلات دیابت نظیر ناراحتی ها ی بینایی ،کلیوی و اعصاب کمتر است. نتیجه آزمایش هموگلوبینA1c با اندازه گیری قند خون روزانه در افرادی که قند خون آنها بالا است مرتبط است، اما در افرادی که نتیجه آزمایش هموگلوبین آنها کمتر از ۷ باشد، قند خون روزانه شان (قبل از غذا) در طول سه ماه گذشته به ندرت بالای 150 میلی گرم در دسی لیتر خواهد بود و از سوی دیگر حداقل قند خون آنها کمتر از60 تا 70 میلی گرم در دسی لیتر نخواهد بود. در صورت بالا بودن نتیجه آزمایش بیمار باید تحت بررسی قرار گرفته و برنامه منظم تغذیه ای ، ورزش و دارویی جدیدی دریافت کند.

چگونه هموگلوبین A1c کمتر از 7 داشته باشیم؟

-برنامه غذایی صحیح و منظمی را رعایت کنید.

-داروهای خود را بطور منظم با هماهنگی با پزشک معالجتان مصرف کنید.

-برنامه ورزشی منظمی را دنبال کنید.

-اندازه گیری روتین قند خون مورد توجه قرار گیرد.

-ویزیت منظم پزشک در برنامه قرار گیرد.