فشارخون بالا در سالمندان

فشارخون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره­ی عروق وارد می­شود و یکی از علائم حیاتی اصلی محسوب می­شود.سطوحی از فشار خون سیستولی یا دیاستولی که با افزایش خطر مرگ وبیماری همراه است را پرفشاری خون می نامند.فشارخون بالا جزو عوامل خطر شایع و قابل کنترل و درمان برای بیماری های قلبی-عروقی می­باشد وخطر مرگ ومیر و ناتوانی را بسیار بالا می برد؛ پژوهش­های اخیر نشان داده که درمان فشارخون بالا میزان ناتوانی و مرگ ومیر ناشی از اختلالات قلبی عروقی را کاهش می­دهد.لذا تشخیص و درمان مناسب فشارخون بالا امری ضروری می­باشد.

برای تشخیص قطعی فشار خون بالا،باید فشار خون بیمار حداقل دوبار پشت سرهم در یک درمانگاه اندازه گیری شود.

برای گرفتن دقیق فشار خون توصیه­ های زیر را رعایت کنید:

1. نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون سیگار،قهوه و نوشیدنی های گرم مصرف نکنید.
2. برای مدت طولانی ناشتا نباشید(بیش از ۱۴ ساعت).
3. قبل از اندازه­گیری فشارخون فعالیت بدنی شدید انجام ندهید.
4. مثانه خود را حداقل نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون،تخلیه کنید.
5. در وضعیت راحت بنشینید.
6. دست خود را هم سطح قلبتان قرار دهید.
7. بازوبند را نه خیلی شل و نه خیلی سفت دور دست ببندید.

طبقه­بندی فشارخون در بالغین ۱۸ سال و بالاتر:

(در هر بار اندازه گیری فشارخون دو عدد به دست می­آید؛ عدد بزرگتر به عنوان فشارخون سیستولیک وعدد کوچکتر به عنوان فشارخون دیاستولیک خوانده می­شود.)

فشارخون طبیعی:فشارخون سیستولیک کمتر از۱۲ (یا۱۲۰میلی متر جیوه) و فشارخون دیاستولیک کمتر از۸(یا ۸۰میلی متر جیوه)؛ که این افراد نیاز به درمان ندارند.

فشارخون بالای اولیه: فشار خون سیستولیک۱۳۹-۱۲۰ میلی متر جیوه و فشارخون دیاستولیک ۸۹-۸۰ میلی متر جیوه؛ توصیه به تغییر سبک زندگی.

فشار خون بالا مرحله یک: فشارخون سیستول۱۵۹-۱۴۰میلی متر جیوه و فشارخون دیاستولیک ۹۹-۹۰میلی متر جیوه؛بیمار با این فشار خون باید به پزشک مراجعه کند تا داروی مناسب تجویز شود و هم چنین باید تغییراتی در سبک زندگی بیمار ایجاد شود.

فشار خون بالا مرحله دو:فشارخون سیستولیک بیمار بیشتر از ۱۶۰میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک بیشتر از ۱۰۰میلی متر جیوه؛ مراجعه به پزشک و مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی

در صورتی که فشارخون سیستولیک بیمار بالای ۱۸۰میلی متر جیوه و یا فشارخون دیاستولیک بیمار بالای۱۱۰میلی متر جیوه باشد،بیمار باید به صورت اورژانسی به نزدیکترین مرکز درمانی یا بیمارستان رسانده شود.

علائم فشار خون بالا در سالمندان:

معمولا بیماران مبتلا به افزایش فشارخون در مراحل اولیه بدون علامت هستند.وجود علائم و نشانه ها مانند خستگی زودرس، تپش قلب و درد در قفسه سینه نمایانگر آسیب به ارگان هدف می باشد.

چه چیزی منجر به فشار خون بالا در سالمندان میشود؟

فشار خون با افزایش سن به طور طبیعی افزایش می­یابد. در بسیاری از سالمندان مبتلا به فشار خون بالا، علت خاصی مشخص نشده است. به این فشار خون ذاتی یا اولیه گفته می­شود. تحقیقات زیادی برای یافتن دلایل ابتلا به فشار خون بالا در حال انجام است.

در برخی از افراد ، فشار خون بالا نتیجه یک مشکل سلامتی یا دارو است. وقتی علت فشار خون شناخته شده باشد، فشار خون ثانویه نامیده می­شود.

عوارض فشار خون بالا در سالمندان

فشار خون بالا باعث می شود قلب بیشتر کار کند. بنابراین ، شریان ها ضربان پیدا کرده د و احتمال سکته مغزی، حمله قلبی و مشکلات کلیوی افزایش می یابد. هنگامی که فشار خون بالا تشخیص داده نشده و درمان نشود، می تواند باعث موارد زیر شود:

• بزرگ شدن قلب (که ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود).
• برآمدگی­های کوچک در رگ های خونی (آنوریسم). محل­های مشترک آنوریسم­ها، شریان اصلی قلب (آئورت) ، شریان های مغز ، پاها، روده­ها و شریان­های منتهی به طحال است.
• باریک شدن رگ­های خونی در کلیه­ها ، که ممکن است باعث نارسایی کلیه شود.
• سخت شدن شریان ها ، به ویژه در قلب، مغز، کلیه­ها و پاها، که می تواند منجر به حمله قلبی ، سکته مغزی ، نارسایی کلیه یا قطع عضو بخشی از پا شود.
• ترکیدن یا خون­ریزی رگ­های خونی در چشم­ها، که ممکن است باعث ایجاد تغییر در بینایی و منجر به کوری شود.

چه کسی در معرض خطر است؟

مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۵۵ سال که اضافه وزن دارند یا سابقه خانوادگی ابتلا به فشار خون بالا دارند بیشترین خطر ابتلا به فشار خون بالا را دارند.

عوامل متعددی در شیوه زندگی می­توانند فشار خون را نیز بالا ببرند. این­ها شامل:

• خوردن بیش از حد نمک ؛
• نوشیدن زیاد الکل؛
• مصرف پتاسیم ناکافی؛
• انجام فعالیت بدنی ناکافی؛
• مصرف داروهای خاص؛
• قرار گرفتن در معرض استرس طولانی مدت و
• سیگار کشیدن.

مداخلات آموزشی برای اصلاح سبک زندگی:

• تغذیه مناسب

-غذا ها را به صورت کم نمک مصرف نمایید.

-از مصرف فراورده های غذایی نمک سود مثل چیپس،پفک،کالباس و…خودداری نمایید.

-مصرف میوه وسبزیجات را افزایش دهید.

-مصرف غذاهای سرخ شده را به حداقل برسانید، اما برای اینکه چربی بدنتان تامین شود روزانه یک قاشق سوپ خوری روغن های گیاهی مصرف نمایید. سعی کنید غذاهای خود را به صورت آب پز یا بخار پز میل نمایید.

-از مصرف سس، کله پاچه، مغز وقلوه خودداری نمایید.

-تا حد امکان مصرف گوشت قرمز و چربی حیوانی را کاهش دهید و گوشت مرغ،ماهی وسویا را جایگزین آن نمایید.

-لبنیات کم چرب وغلات سبوس دار را بیشتر مصرف کنید.

-بهتر است بیش از ۳تخم مرغ در هفته، چه به تنهایی وچه داخل غذا، مانند کوکو مصرف نکنید.

-مصرف روزانه۸-۶ لیوان آب را فراموش نکنید.

• تمرینات بدنی مناسب

در سالمندان مبتلا به فشارخون،ورزش های هوازی با شدت متوسط،به مدت۹۰-۳۰دقیقه در روز و۷-۵روز در هفته توصیه می­شود.

سالمند برای انجام پیاده روی باید به نکات زیر توجه نماید:

-در سالمندانی که ورزش نمی­کنند، قبل از شروع ورزش ارزیابی سلامت توسط پزشک صورت گیرد.

-قبل از شروع پیاده­روی با تمرینات گرم کننده عضلات، خود را گرم کنید.(۵دقیقه حرکات نرمشی ،راه رفتن ملایم ویا درجا انجام دهید وسپس برای مدت۱۵-۱۰ دقیقه پیاده روی کنید.)

-مدت پیاده روی را به تدریج افزایش دهید تا حداکثر به یک ساعت در روز برسد.

-بهتر است پیاده­روی را در دو نوبت صبح وعصر و هر بار به مدت ۳۰دقیقه انجام دهید. سالمندانی که تازه پیاده­روی را شروع کرده اند و یا سالمندانی که توانایی انجام پیاده روی طولانی را ندارند، هر بار ده دقیقه کفایت می­کند.

-در یک وضعیت متعادل و روی یک سطح صاف راه بروید.

-راه رفتن را بدون توقف انجام دهید و در طی پیاده روی نفس های عمیق بکشید.

-در اواخر پیاده روی به تدریج قدم های خود را آهسته­تر کنید و با این کار بدن خود را سرد کنید.

-اگر در حین پیاده­روی دچار درد قفسه سینه ویا تنگی نفس شدید،فورا استراحت کنید و به پزشک مراجعه نمایید.

• ترک سیگار

۲۰دقیقه پس از ترک سیگار ،فشارخون و ضربان قلب به حد طبیعی بازمی­گردد.

۴۸ساعت پس از ترک سیگار، قدرت چشایی و بویایی بهتر می­شود.

۷۲ساعت پس از ترک سیگار،تنفس راحت تر می شود.

۳تا۶ماه پس ترک سیگار،سرفه،خس خس و مشکلات تنفسی خوب می شود.

• کاهش وزن

کاهش وزن وحفظ وزن طبیعی یکی از ارکان اساسی هر برنامه طراحی شده جهت مقابله با فشارخون می باشد.

**تنها یک سوم تا دو سوم از افراد مبتلا به فشار خون از بیماری خود آگاهی دارند؛با توجه به این نکته که عدم کنترل فشار خون عوارض زیادی برای افراد به دنبال دارد،توصیه می­شود که تمام افراد نسبت به سنجش فشارخون خود اقدام کنند تا این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی وکنترل کنند.

درمان:

درمان این بیماری بر عهده پزشک می­باشد.فشار خون بالا ممکن است که ثانویه به سایر بیماری ها ازجمله بیماری کلیوی،بیماری قلبی و…ایجاد شود.در صورت ابتلا به فشارخون بالا حتما به پزشک مراجعه نمایید.

چگونه فشار خون بالا در سالمندان درمان می­شود؟

برخی از افراد با پذیرفتن عادات سالمتر و ایجاد تغییر در شیوه زندگی می­توانند از فشار خون بالا جلوگیری یا آن را کنترل کنند. اهداف زیر می­تواند به افراد سالخورده کمک کند فشار خون خود را کاهش دهند:

• پیروی از رژیم غذایی سالم برای قلب ، که شامل کاهش نمک و افزایش مصرف میوه ، سبزیجات و لبنیات کم چرب می­باشد.
• کاهش وزن اضافی و حفظ وزن سالم؛
• انجام فعالیت بدنی منظم.
• ترک سیگار؛ و
• محدود کردن میزان مصرف الکل.

بعضی اوقات فشار خون بالا باقی می­ماند، حتی وقتی فرد تغییرات سالم ایجاد کند. در این حالت، برای کاهش فشار خون لازم است دارو استفاده کند. داروها این بیماری را کنترل کرده و از بروز عوارض بعدی جلوگیری می­کنند، اما آنها نمی­توانند آن را درمان کنند.

داروهای ضد فشار خون

چندین گزینه دارویی برای درمان فشار خون بالا وجود دارد و هرکدام به روشی خاص برای کاهش فشار خون کار می­کنند. اغلب ، ترکیبی از دو یا چند دارو، بهتر از یک دارو عمل می­کند. داروهای زیر معمولاً برای درمان فشار خون بالا تجویز می­شوند.

دیورتیک­ها (ادرارآورها) اغلب “قرص های آب” نامیده می­شوند. آنها با کمک کردن به کلیه­ها آب و نمک اضافی از بدن بیرون می­ریزند. این داروها میزان مایعات موجود در خون را کاهش می­دهند و در نتیجه فشار خون را کاهش می­یابد. یک داروی ادرارآور غالباً همراه با نوع دیگری از داروها استفاده می­شود و این گزینه درمانی ممکن است در یک قرص ترکیبی منفرد موجود باشد.

بتا بلاکرها به قلب کمک می­کنند تا کندتر و با نیروی کمتری بزند. قلب از طریق رگ­های خونی، خون کمتری پمپ می کند و فشار کاهش می­یابد.

مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) بدن را از ساختن هورمونی به نام آنژیوتانسین باز می­دارند که باعث باریک شدن عروق خونی و بالا رفتن فشار خون می­شود. مهار کننده های ACE از این باریک شدن رگ ها جلوگیری می­کنند و استرس قلب را کاهش می­دهند.

مسدود کننده­های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) نوع جدیدتری از دارو می­باشد که به جای جلوگیری از تشکیل آنژیوتانسین (مانند مهارکننده های ACE)،  ARBها باعث جلوگیری از کار هورمون در بدن می­شوند. ARBها معمولاً برای بیمارانی که مهار کننده­های ACE را به خوبی تحمل نمی­کنند، تجویز می­شوند.

مسدود کننده­های کانال کلسیم (CCB) مانع از ورود کلسیم به سلول­های عضلانی قلب و عروق خونی می­شوند و باعث آرامش رگ ها و کاهش فشار خون می­گردد.

مسدود کننده های آلفا ماهیچه های دیواره رگ های خونی را شل می­کنند و به این ترتیب خون راحت­تر عبور می­کند و باعث پایین آمدن فشار خون می­شود.

مسدود کننده­های آلفا بتا اثرات  آلفا و بتا را باهم نشان می دهند که در بالا توضیح داده شده است.

پیگیری بیمار دارای فشار خون بالا

فشار خون طبیعی: اندازه گیری فشارخون سالمند یک سال دیگر.

فشارخون بالای اولیه: اندازه گیری فشارخون شش ماه دیگر.

فشار خون بالا مرحله اول: اندازه گیری ماهیانه فشار خون ومراجعه به پزشک هر سه ماه یکبار.

فشارخون بالا مرحله دو: پیگیری طبق نظر پزشک وشرایط هر بیمار متفاوت است.